20/04/2024 16:28Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 17/04/2016 07:59
Nguyên tác
曾昔榮歸獻壽杯，
省親今又壽筵開。
晨昏有父知年喜，
天日惟君賜假回。
綸閣珠機華綺蓆，
瓊林袍笏媚班階。
真元定覺增培固，
南曜舒輝朗鏡臺。
Phiên âm
Tằng tích vinh quy hiến thọ bôi,
Tỉnh thân kim hựu thọ diên khai.
Thần hôn hữu phụ tri niên hỷ,
Thiên nhật[1] duy quân tứ giả hồi.
Luân các châu cơ hoa ỷ tịch,
Quỳnh lâm bào hốt[2] mị ban[3] giai.
Chân nguyên[4] định giác tăng bồi cố,
Nam diệu thư huy lãng kính đài[5].Dịch nghĩa
Xưa từng vinh quy trở về dâng chén rượu thọ
Nay ông về thăm cha mẹ lại mở tiệc mừng thọ nữa
Sớm tối có cha thăm hỏi, mới biết mừng cho tuổi thọ
Ngày trời, riêng được vua ban cho về nghỉ
Ghế châu nơi gác tía, rạng rỡ chiếu lụa
Bào hốt chốn vườn quỳnh, đẹp thềm lão Ban
Hiểu được chân nguyên càng bồi đắp thêm vững vàng
Ánh sao phương Nam xán lạn làm sáng cả đài gươngBản dịch của Mai Xuân Hải
Rượu thọ năm nao đã kính dâng
Tỉnh thân nay được dự thêm phần
Sớm hôm có bố mừng tăng thọ
Ngày tháng ơn vua thoả sủng ân
Gác lụa ghế châu hoa chiếu tiệc
Vườn quỳnh bào hốt ánh thềm xuân
Chân nguyên khí cốt tăng bồi đắp
Nam đẩu huy hoàng đấng phụ thân
[1] Ngày trời. Thành ngữ có câu: "Cơm vua ngày trời", ý nói cơm áo do vua ban, tháng ngày do trời cho.
[4] Tức là nguyên khí, khí lực vốn có trong người.
[5] Đài gương. Nơi phụ nữ chải đầu đánh phấn. Ở đây ý chỉ người mẹ.
[3] Tức áo màu sặc sỡ, xuất phát từ tích truyện Lão Lai Tử trong Nhị thập tứ hiếu. Lão Lai Tử là người ở nước Sở, sinh vào đời Xuân Thu, đã 70 tuổi mà cha mẹ vẫn còn sống, ông thờ cha mẹ rất có hiếu. Không muốn cha mẹ thấy con già nua mà lo buồn, ông thường mặc áo sặc sỡ, rồi tay múa miệng hát trước mắt cha mẹ.
Lại có khi bưng nước hầu cha mẹ, ông giả vờ trượt té rồi ngồi khóc oa oa trước mặt cha mẹ như trẻ nít mới lên năm lên ba vậy. Cha mẹ vui cười trước trò ngộ nghĩnh của con mình. Thế nên có thơ rằng: Hý vũ học kiều si, Xuân phong động thái y, Song thân khai khẩu tiếu, Hỷ sắc mãn đình vi (Chơi đùa như con trẻ, Gió xuân động áo hoa, Cha mẹ già ưa thích, Niềm vui rộn cửa nhà).
[2] Áo và thẻ. Thời phong kiến, các quan mặc áo bào, tay cầm hốt để vào chầu vua (hốt là cái thẻ bằng bạc hay ngà, có gắn mảnh gương để soi dáng điệu cho nghiêm chỉnh).