25/04/2024 14:02Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Bắc Tống, Liêu
Đăng bởi tôn tiền tử vào 15/09/2018 01:17
Nguyên tác
打麥打麥，
彭彭魄魄。
聲在山南應山北，
四月太陽出東北。
才离海嶠麥尚青，
轉到天心麥已熟。
鹖旦催人夜不眠，
竹雞叫雨雲如墨。
大婦腰鐮出，
小婦具筐逐。
上壟先捋青，
下壟已成束。
田家以苦乃為樂，
敢憚頭枯面焦黑。
貴人荐廟已嘗新，
酒醴雍容會所親。
曲終厭飫勞童仆，
豈信田家未入脣。
盡將精好輸公賦，
次把升斗求巿人。
麥秋正急又秧禾，
丰歲自少兇歲多，
田家辛苦可奈何！
將此打麥詞，
兼作插禾歌。
Phiên âm
Đả mạch đả mạch,
Bành bành phách phách.
Thanh tại sơn nam ứng sơn bắc,
Tứ nguyệt thái dương xuất đông bắc.
Tài ly hải kiêu mạch thượng thanh,
Chuyển đáo thiên tâm mạch dĩ thục.
Hạt đán thôi nhân dạ bất miên,
Trúc kê khiếu vũ vân như mặc.
Đại phụ yêu liêm xuất,
Tiểu phụ cụ khuông trục.
Thượng lũng tiên loát thanh,
Hạ lũng dĩ thành thúc.
Điền gia dĩ khổ nãi vi lạc,
Cảm đạn đầu khô diện tiều hắc.
Quý nhân tiến miếu dĩ thường tân,
Tửu lễ ung dung hội sở thân.
Khúc trung yếm ứ lạo đồng bộc,
Khởi tín điền gia vị nhập thần.
Tận tương tinh hảo du công phú,
Thử bả thăng đẩu cầu thị nhân.
Mạch thu chính cấp hựu ương hoà,
Phong tuế tự thiểu hung tuế đa,
Điền gia tân khổ khả nại hà.
Tương thử đả mạch từ,
Kiêm tác tháp hoà ca.Dịch nghĩa
Đập lúa, đập lúa
Bành bành, phạch phạch
Tiếng bên nam núi vọng sang bên bắc núi
Ngày tháng tư mặt trời mọc từ đông bắc
Khi mới nhô khỏi đỉnh núi ngoài biển lúa còn xanh
Khi đến đỉnh đầu lúa đã chín
Chim hạt đán không ngủ giục người thâu đêm
Gà tre gọi mưa, mây kéo đen như mực
Đàn bà đi ra đeo liềm ở lưng
Con gái chuẩn bị sọt đi theo
Khi lên lũng lượm còn xanh
Khi xuống lũng đã thành bó
Nhà nông lấy vất vả làm vui
Chẳng quản ngại mặt gầy đen chũi
Nhà quyền quý dâng miếu tổ cúng cơm mới
Ung dung uống rượu mời người thân
Khúc hát dứt, ngán ứ cho đầy tớ
Có biết đâu nhà nông chưa được dính môi
Đem hết hạt tốt nộp vào thuế
Còn lại thưng đấu đem ra chợ
Đang gấp lúa vụ thu lại đã gieo mạ
Năm được mùa ít năm mất mùa nhiều
Nhà nông vất vả biết làm sao
Đem lời bài đập lúa này
Làm luôn bài ca gieo lúa.Bản dịch của Lê Xuân Khải
Tiếng phành phạch bành bành đập lúa
Bắc núi nghe vọng tự nam sang
Tháng tư đông bắc hầng dương
Vừa nhô khỏi biển lúa đồng còn xanh
Đến đỉnh đầu đã thành lúa chín
Thức thâu đêm hạt đán giục người
Gà tre tiếng gáy thấu trời
Mây tuôn như mực mưa rồi kéo theo
Đàn bà đi lưng đeo liềm sắt
Con gái bê cái sọt bước nhanh
Lên trên lũng lượm lúa xanh
Khi xuống chân lũng đã thành bó, đon.
Nhà nông lấy gian truân làm phận
Quản ngại chi nắng sạm mặt gầy
Người sang cơm mới cúng bầy
Ung dung rượu quý rót mời người thân
Bài ca dứt thừa phần đầy tớ
Còn nhà nông chưa có dính môi
Thuế công loại tốt nộp rồi
Đấu thưng đem chợ chào mời khách mua
Vụ thu gấp lại vừa mạ rắc
Năm mất nhiều năm được chẳng bao
Nhà nông khổ biết làm sao
Đem bài đập lúa ca cho trỉa trồng