25/04/2024 13:33Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ca trù (hát nói); Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 08/02/2020 16:12
Nguyên tác
人生在世，
最適情惟酒與歌。
富貴能幾何？
黃梁夢一醒他便覺。
縱不及時歌酒樂，
百年身後有誰知。
好歌，好酒，好琴棋，
一壼佔人間樂境。
詩三百怡愉爾性，
任人稱是聖是仙。
悠悠風月無邊。
Phiên âm
Nhân sinh tại thế,
Tối thích tình duy tửu dữ ca.
Phú quý năng kỷ hà?
Hoàng lương mộng[1] nhất tỉnh tha tiện giác.
Túng bất cập thời ca tửu lạc,
Bách niên thân hậu[2] hữu thuỳ tri.
Hảo ca, hảo tửu, hảo cầm kỳ,
Nhất hồ chiếm nhân gian lạc cảnh.
Thi tam bách di du nhĩ tính,
Nhậm nhân xưng thị thánh thị tiên.
Du du phong nguyệt vô biên.Dịch nghĩa
Người sống ở trên đời,
Có rượu với hát là thú nhất.
Giàu sang được mấy nỗi?
Giấc mộng hoàng lương chợt tỉnh ra là biết.
Nếu không nhân dịp vui uống rượu với hát,
Thân sau trăm năm (khi chết rồi) còn ai biết.
Hát hay, rượu ngon, đàn hay, cờ giỏi,
Riêng chiếm một bầu vui vẻ chốn nhân gian.
Thơ ba trăm bài đủ di dưỡng tính tình,
Tha hồ kẻ gọi mình là tiên là thánh.
Kéo dài mãi thú trăng gió vô ngần.
[1] Giấc mộng kê vàng. Năm Khai Nguyên đời Đường Huyền Tông, Lư sinh quê ở Lạc Dương đi săn đất Hàm Đan, gặp trời mưa vào quán trọ nghỉ. Lư vừa bước vào quán thấy ông già họ Lã đến trước mình hơ quần áo bị mưa ướt ở bên cạnh lão chủ quán ngồi nấu kê. Ông họ Lã kể chuyện với Lư rồi đưa cho chàng một cái gối bằng sứ, hai đầu rỗng, bảo gối cho đỡ mệt. Lưu gối đầu nằm ngủ bỗng thấy lỗ hổng sáng lên bèn chui qua về nhà, rồi lấy vợ người đẹp nhà giàu họ Thôi là con quan Thương thư. Năm sau Lư đi thi đỗ tiến sĩ, bổ Tri phủ Đông Châu, ít lâu thăng Án sát sứ đạo Lĩnh Nam. Gặp quân Thổ Phồn vào cướp, Tiết độ sứ Qua Châu là Vương Quân Hoán thua trận chết, triều đình cử Lư đi thay. Lư cầm quân đánh nhau ở Qua Tây, chém được hơn vạn thủ cấp Thổ Phồn và chiếm được 900 dặm đất, được vua cử làm Tể tướng, giữ quyền chính 10 năm, cà triều khen là hiền tướng. Sau con trai con rể Lư đều làm to, con út là Ỷ Lạc mới ngoài 20 đã làm đến Hữu bổ khuyết. Năm 80 tuổi Lư xin cáo hưu, vua không cho, sai Trung sứ ra hỏi thăm và cử ngự y trông nom. Bệnh Lư trở nặng sắp chết, vua sai Cao thái giám đưa chiếu hỏi hậu sự. Thái giám đọc chiếu, Lư giật mình vươn vai tỉnh dậy, thấy mình đương nằm trong quán, mà bên cạnh lão chủ quán vẫn còn nồi kê chưa chín.
[2] Bài Hành lộ nan của Lý Bạch: “Thả lạc sinh tiền nhất bôi tửu, Hà tu thân hậu thiên tải danh” 且樂生前一杯酒，何須身後千載名 (Hãy vui lúc sống như một chén rượu, Cần gì lúc chết để tiếng nghìn đời).