28/03/2024 18:08Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Giản Triều Tiên quốc sứ Du Tập Nhất, Lý Thế Cẩn kỳ 1
簡朝鮮國使俞集一,李世瑾其一

Tác giả: Nguyễn Công Hãng - 阮公沆

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 30/07/2014 14:46

 

Nguyên tác

滄海楊塵幾度三,
炎邦自昔宅郊南。
六經以外無他道,
一歲之中熟八蠶。
萬戶魚鹽嘗給足,
四時花草共敷覃。
歸來宣室如前席,
似與觀風助一談。

Phiên âm

Thương hải dương trần kỷ độ tam[1],
Viêm bang tự tích trạch Giao Nam[2].
Lục kinh[3] dĩ ngoại vô tha đạo,
Nhất tuế chi trung thục bát tàm[4].
Vạn hộ ngư diêm thường cấp túc,
Tứ thì hoa thảo cộng phu đàm.
Quy lai Tuyên Thất[5] như tiền tịch[6],
Tự dữ quan phong trợ nhất đàm.

Dịch nghĩa

Biển xanh ruộng dâu biến đổi đã ba lần,
Viêm bang tự cổ đã đặt cõi phía Giao Nam.
Ngoài Lục kinh ra cũng không học theo đạo nào khác,
Nghề chăn tằm thì một năm những tám vụ.
Muôn nhà làm muối đánh cá, gia cấp đầy đủ,
Bốn mùa hoa cỏ cùng phô tươi thắm.
Trở về, nơi cung vua như thấy chân vẫn bước lên chiếu,
Cũng như một câu chuyện hay về sự quan quang nước lớn vậy.

Bản dịch của phanlang @www.tvvn.org

Hơn ba lần qua biển xanh bụi liễu
Miếu đền xưa vùng đất ấm phương nam
Nền đạo lý dùng sáu kinh làm gốc
Chỉ một năm tám lần chín kén tằm
Cá và muối cho vạn nhà đầy đủ
Suốt bốn mùa xanh tốt cỏ hoa đơm
Chốn cung điện vua tôi như ngày tiệc
Nay bảo cùng các sứ rõ nguồn cơn
[1] Ý nói sứ Việt Nam đã hơn 3 lần đổi từ đường biển, qua đường sông và đường bộ mới đến nơi họp sứ.
[2] Xưa nước ta cũng còn gọi là Viêm bang, tức là xứ nóng, vì ở phía nam. Giao Nam cũng gọi là Nam Giao, theo cách gọi trong Thượng thư, về sau chỉ đất Giao Chỉ, tức là nước An Nam.
[3] Tức Thi, Thư, Lễ, Nhạc, Dịch, Xuân thu, là 6 bộ kinh điển của nho gia.
[4] Một năm tám lần tằm trưởng thành nhả tơ, dệt kén, gồm:
- Tháng ba: Hàng trân tàm 蚢珍蠶
- Đầu tháng tư: Giá tàm 柘蠶
- Cuối tháng tư: Nguyên tàm 蚖蠶
- Tháng năm: Ái trân 爱珍
- Cuối tháng sáu: Ái tàm 爱蠶
- Cuối tháng bảy: Hàn trân 寒珍
- Đầu tháng chín: Tứ xuất tàm 四出蠶
- Tháng mười: Hàn tàm 寒蠶
Lần nhả tơ thứ hai của tằm được gọi là “trân” 珍. Tằm tám lần nhả tơ được gọi là “bát bối tàm” 八輩蠶 hoặc “bát kiển tàm” 八繭蠶. Thơ Lý Hạ: “Trường yêu kiện phụ thâu phan chiết, Tương uỷ Ngô vương bát kiển tàm” 長腰健婦偷攀折,將喂吳王八繭蠶.
[5] Tên điện trong cung Vị Ương, ở đây chỉ cung điện Đại Việt.
[6] Ý nói về nước mà như thấy vẫ hướng về cung điện thiên tử vậy. Điển trong Sử ký - Thương quân liệt truyện: Vệ Ưởng gặp Tần Hiếu công, Hiếu công nói chuyện cùng, mà bất giác chân đã tiến lên đến quá chỗ chiếu. Về sau dùng điển “tiền tịch” để nói muốn tiến lên, mà không nhận ra là chỗ đang đứng đã quá lên rồi, tỏ ý nói chuyện hay quá càng ngày càng sát lại.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Nguyễn Công Hãng » Giản Triều Tiên quốc sứ Du Tập Nhất, Lý Thế Cẩn kỳ 1