20/04/2024 01:32Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi Vanachi vào 28/09/2018 14:39
Nguyên tác
五湖風月合教貧，
依舊紅霞作近鄰。
長有歸心懸馬首，
未知何路到龍津。
壺中日月將焉用，
夢裏嬴輸總未真。
推卻簿書搔短髮，
猶將談笑對風塵。
Phiên âm
Ngũ hồ[1] phong nguyệt hợp giao bần,
Y cựu hồng hà tác cận lân.
Trường hữu quy tâm huyền mã thủ[2],
Vị tri hà lộ đáo Long tân[3].
Hồ trung nhật nguyệt[4] tương yên dụng,
Mộng lý doanh thâu tổng vị chân.
Thôi khước bạ thư tao đoản phát,
Do tương đàm tiếu đối phong trần.Dịch nghĩa
Trăng gió Ngũ hồ kết giao cũng hợp cảnh nghèo nàn,
Mây hồng vốn vẫn kết làm hàng xóm gần gũi từ trước.
Đã sẵn lòng quy ẩn từ lâu theo nơi đầu ngựa,
Đâu biết đường nào lại dẫn ta đến bến Long tân.
Cảnh nhật nguyệt trong bầu tiên dùng vào đâu được,
Việc hơn thua như trong cõi mộng đâu phải là thật.
Giở sách ra xem lại gãi đầu cho thêm rụng tóc,
Còn đem chuyện phong trần ra bàn luận.Bản dịch của Nguyễn Đức Toàn (II)
Ngũ hồ trăng gió cảnh nghèo,
Mây hồng từ trước vẫn theo bạn cùng.
Trước ngựa quy ẩn sẵn lòng,
Long tân bến ấy chẳng mong lại về.
Trong bầu nhật nguỵêt làm chi,
Hơn thua như mộng việc gì phải tin.
Xem sách tóc lại rụng thêm,
Phong trần thế cuộc còn đem luận bàn.
Các câu được trích từ:
- Câu 1. Lục Quy Mông Mông, Hoà Trương xử sĩ thư (câu 4)
- Câu 2. Đàm Dụng Chi, Thu dạ đồng hữu nhân thoại cựu (câu 8)
- Câu 3. Tần Thao Ngọc, Trường An thư hoài (câu 3)
- Câu 4. Lý Thương Ẩn, Xuân nhật ký hoài (câu 8)
- Câu 5. Hàn Ác, Tặng Dịch bốc Thôi Giang xử sĩ (câu 7)
- Câu 6. Lý Phủ, Ngụ hoài (câu 8)
- Câu 7. Trịnh Cốc, Kết thụ Cao Huy Nhiếp phủ thự ngẫu hữu tự vịnh (câu 7)
- Câu 8. Bão Phóng, Tống Tiết Bổ khuyết nhập triều (câu 8)
[1] 1. Năm hồ ở địa phận nước Sở xưa là Bá Dương, Động Đình, Sào Thái và Chung hoặc Bành Lãi, Động Đình, Sào Thái và Giám. Thời Chiến Quốc, sau khi giúp Câu Tiễn diệt Ngô, Phạm Lãi lui về rong chơi sông nước ở vùng này.
2. Cũng là tên để gọi Thái hồ, vì nó có 5 ngả hợp lưu giống như 5 hồ. Các hồ ở khoảng hai tỉnh Triết Giang và Giang Tô.
[2] Ngày xưa, trong lúc chiến đấu, thường binh lính xem đầu ngựa của chủ tướng hướng về phía nào, để tiến thoái cho thống nhất. Tả truyện - Tương công thập tứ niên có câu “Duy dư mã thủ thị chiêm” 惟余馬首是瞻 (Duy chỉ theo đầu ngựa). Lời chú rằng: “Ngôn tiến thoái tòng kỷ” 言進退從己 (Ý nói tiến lui theo ý mình).
[3] Cũng như “Long môn” là nơi các loài cá, rùa tụ họp đua nhau bơi ngược dòng thác, nếu vượt qua được thì hoá rồng. Cũng như “Vũ môn” là ám chỉ việc công danh, khoa hoạn.
[4] Chỉ cảnh tiên. Theo Hậu Hán thư, Phí Trường Phòng được một ông già tiên dẫn vào trong một quả bầu, ở trong ấy cũng có mặt trời, mặt trăng, cũng có cảnh trời đất, cây cỏ như ở ngoài, Trường Phòng bèn theo ông già đó học đạo tu tiên.