21/04/2024 06:30Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Từ phẩm; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 15/11/2007 16:18
Nguyên tác
岳降不遲，
正尼山孔水，
演秀種奇。
丁年鯉庭絳帳，
溫枕董帷。
皇天不負讀書人，
帖金泥捷信遄飛。
皇都得意，
甲榜題名，
喜慰雙慈。
念功名、千載斯期時，
遂策駑礪鈍，
畫墁抽絲。
東西南北，
內朝外鎮孜孜。
參謀贊理奏膚公，
又皇華遙擁使麾。
綠野歸來，
松風蘿月，
灞橋尋詩。
Phiên âm
Nhạc giáng bất trì,
Chính Ni sơn Khổng thuỷ,
Diễn tú chủng kỳ.
Đinh niên Lý đình giáng trướng.
Ôn chẩm[1] Đổng duy[2].
Hoàng thiên bất phụ độc thư nhân,
Thiếp kim nê, tiệp tín suyễn phi.
Hoàng đô đắc ý,
Giáp bảng đề danh,
Hỷ uỷ song tỳ (từ).
Niệm công danh, thiên tải tư kỳ thì,
Toại sách nô lệ độn,
Hoạ mạn trừu ty.
Đông tây nam bắc,
Nội triều ngoại trấn ty ty (tư tư).
Tham mưu tán lý tấu phu công,
Hựu hoàng hoa diêu ủng sứ huy.
Lục dã quy lai,
Tùng phong la nguyệt,
Bá Kiều tầm thi.Dịch nghĩa
Núi Nhạc giáng thần chẳng muộn, (ý chỉ ta sinh ra gặp thời vậy)
Chính ở nơi núi Ni, dòng Khổng.
Vun trồng nên bậc tú kỳ
Thuở trai tráng trong Lí đình trướng đỏ
Gối họ Ôn, màn ông Đổng.
Trời cao quả chẳng phụ người đọc sách.
Tin thi đỗ tức tốc bay về
Đắc ý ở chốn đế đô
Ghi danh nơi giáp bảng
Đem niềm vui an ủi song thân.
Nghĩ công danh, ngàn năm chính ở lúc này.
Bèn quất ngựa, mài dao,
Vẽ tường, rút sợi.
Khi đông, khi tây, khi nam, khi bắc
Miệt mài quan vụ, lúc ở trong triều, lúc ra ngoài trấn.
Khi làm Tham mưu, Tán lý, lập nhiều công lớn.
Lại làm sứ giả mang cờ tiết đi xa.
Trở về chốn đồng cỏ xanh rờn
Với gió thổi cây thông, trăng soi luống cải
Tứ thơ tìm nơi cầu Bá.Bản dịch của Nam Long
Non kíp giáng thần,
Chốn núi Ni mạch Khổng,
Nảy lạ muôn phần.
Trẻ theo Lý đình trướng đỏ,
Dõi dấu tiền nhân.
Trời cao chẳng phụ kẻ thư sinh,
Truyền ấn son, báo tiệp về gần,
Kinh thành toại chí,
Giáp bảng đề danh,
Rỡ chúc song thân.
Ngẫm công danh, bao thuở có một lần,
Bèn giục ngựa, mài gươm,
Vẽ vách, rút tằm,
Đông tây nam bắc.
Trong triều ngoài trấn chuyên cần,
Tham mưu, Tán lý thảy nên công,
Lại phất phơ cờ tiết sứ thần.
Điền dã lui về,
Gió reo trăng dãi,
Cầu Bá ngâm vần.
[1] Gối của họ Ôn, tức Tư Mã Quang 司馬光 đời Tống, tự Quân Thực 君實, hiệu Vu Tẩu 迂叟, người đời xưng là Ôn công 溫公. Ông là một chính trị gia và học giả đời Bắc Tống.
[2] Màn của họ Đổng, tức Đổng Trọng Thư 董仲書 đời Tây Hán, người đã giúp Hãn Vũ Đế chủ trương độc tôn Nho giáo và khiến Nho giáo giữ vai trò thống trị.