16/05/2024 03:53Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 07/02/2024 00:32
Nguyên tác
一陣風雷徧古城，
風塵去後夢猶驚。
十年兩度英雄淚，
千里三春遊子情。
鶴欲飛歸難獨穩，
鳩方戀哺不遑寧。
山河果若天書定，
誰謂南邦無孔明。
Phiên âm
Nhất trận phong lôi biến cổ thành,
Phong trần khứ hậu mộng do kinh.
Thập niên lưỡng độ anh hùng lệ[1],
Thiên lý tam xuân[2] du tử tình.
Hạc dục phi quy nan độc ổn,
Cưu phương luyến bộ bất hoàng ninh.
Sơn hà quả nhược thiên thư định,
Thuỳ vị Nam bang vô Khổng Minh[3].Dịch nghĩa
Một trận gió mưa sấm sét khắp thành cổ,
Sau cơn gió bụi, vẫn còn giật mình khi nằm mộng.
Người anh hùng, trong mười năm, hai lần phải nhỏ lệ,
Kẻ du tử nơi nghìn dặm, mong báo đền ba xuân.
Chim hạc muốn bay về, song một mình khó ổn,
Con quạ mong mớm lại chim mẹ, nhưng chưa được lúc rỗi.
Non sông quả như sách trời định sẵn,
Ai nói nước Nam không có người tài như Khổng Minh.Bản dịch của Nguyễn Tiến Đoàn, Vũ Đình Ngạn
Một trận phong lôi khắp cổ thành,
Sau cơn gió bụi mộng còn kinh.
Mười năm hai độ thương cho nước,
Ngàn dặm ba xuân ngán nỗi mình.
Hạc muốn bay về chưa ổn đặng,
Quạ mong mớm trả, nghĩ sao đành.
Sách trời định sẵn phần sông núi,
Ai bảo trời Nam không Khổng Minh.
Theo Thập hoài di cảo.
Nguyên chú của tác giả Thập hoài di cảo: Năm ấy, Tự Đức Quý Mùi (1883), quân Pháp đánh thành Nam Định, ông ở Bắc Ninh, gặp ngày xuân, làm bài này.
[1] Chỉ việc trong mười năm hai lần quân Pháp đánh chiếm Bắc Kỳ.
[2] Văn học cổ dùng để chỉ công sinh dưỡng của cha mẹ.
[3] Tên tự của Gia Cát Lượng, quân sư tài thao lược nổi tiếng của Lưu Bị, giúp Lưu Bị lập ra nước Thục thời Tam quốc phân tranh. Ông còn được phong là Vũ hương hầu cho nên có chỗ còn gọi là Vũ hầu.