28/03/2024 23:20Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Đoan ngọ nhật
端午日

Tác giả: Nguyễn Trãi - 阮廌

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 13/04/2007 15:30

 

Nguyên tác

天中共喜值佳辰,
酒泛菖蒲節物新。
進帖當年思永叔,
沉湘底事嘆靈均。
闢邪不用絲纏臂,
隨俗聊為艾結人。
願把蘭湯分四海,
從今澡雪舊污民。

Phiên âm

Thiên trung cộng hỉ trị giai thần,
Tửu phiếm xương bồ tiết vật tân.
Tấn thiếp đương niên tư Vĩnh Thúc[1],
Trầm Tương để sự thán Linh Quân.
Tịch tà bất dụng ty triền tý,
Tuỳ tục liêu vi ngải kết nhân.
Nguyện bả lan thang phân tứ hải,
Tòng kim tháo tuyết cựu ô dân.

Dịch nghĩa

Giữa trưa cùng vui gặp ngày đẹp trời
Rượu xương bồ là món mới ngày tết
Nhớ năm ấy Vĩnh Thức đệ sớ
Việc trầm mình dưới sông Tương đáng than cho Linh Quân
Không dùng tơ ràng ở cánh tay để trừ tà
Theo phong tục tạm kết cây ngải bện thành hình nhân
Nguyện mang nước thang lan chia khắp bốn bổ
Từ nay rửa sạch cái dơ bẩn cũ cho dân.

Bản dịch của Lê Cao Phan

Tiết đẹp cùng vui giữa buổi trưa
Quà ngon, rượu tết ướp xương bồ
Dòng Tương nhớ Linh Quân gieo mạng
Tờ sớ từng Vĩnh Thúc can vua
Chẳng buộc vào tay tơ khử quỷ
Đành treo trước cửa ngải trừ ma
Thang lan bốn bể nguyền phân phối
Để quyết vì dân tẩy vết dơ.
Đoan ngọ (còn gọi là đoan dương, đoan ngũ, trùng ngũ hay trùng ngọ) tức ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch, năm 290 trước Tây lịch, Khuất Nguyên, tự là Linh Quân, làm đến chức Tả đồ đời Sở Hoài Vương (Trung Quốc), vì hai lần bị gièm pha do ghen tài nên tự vẫn ở sông Mịch La (tức sông Tương). Về sau dân nước Sở cứ đến ngày ấy tổ chức đua thuyền, ngụ ý để vớt thi hài Khuất Nguyên.

[1] Tên tự của Âu Dương Tu đời Tống Nhân Tôn (Trung Quốc), từng dâng sớ can vua về việc bãi chức nhiều quan đại thần trung nghĩa.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Nguyễn Trãi » Đoan ngọ nhật