20/04/2024 15:24Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 24/04/2016 15:10
Nguyên tác
馬兒葉落鴈奴廢，
說到閏胡成莞然。
佞佛西來空此地，
低頭北去柰何天。
山林寂寞鵑啼外，
院宇荒涼燕語前。
千古寥寥遺跡在，
朝陽過了又朝煙。
Phiên âm
Mã nhi[1] diệp lạc nhạn nô[2] phế,
Thuyết đáo Nhuận Hồ thành hoản nhiên.
Nịnh Phật tây lai không thử địa,
Đê đầu bắc khứ nại hà thiên[3].
Sơn lâm tịch mịch quyên đề ngoại,
Viện vũ hoang lương yến ngữ tiền.
Thiên cổ liêu liêu di tích tại,
Triêu dương quá liễu hựu triêu yên.Dịch nghĩa
Lá mã nhi rụng, chim nhạn nô bỏ
Nói đến thành của Nhuận Hồ liền mỉm cười
Nịnh Phật từ phương tây đến, đất này hư không
Cúi đầu đi lên phương bắc, do trời biết làm sao đây
Ngoài tiếng cuốc kêu, núi rừng tịch mịch
Trước bầy én ríu rít, chùa chiền hoang tàn lạnh lẽo
Nghìn xưa xa vắng, di tích vẫn còn
Buổi sớm ánh dương lướt qua thì khói mây lại toảBản dịch của Bùi Duy Tân, Đào Phương Bình
Mã nhi rụng lá, còn đâu nhạn
Luống mỉm cười thành của họ Hồ
Nịnh Phật tây sang, trơ đất ấy
Cúi đầu bắc phới, oán trời ru?
Núi rừng hiu quạnh quyên rầu rĩ
Viên vũ hoang tàn én líu lô
Xa vắng nghìn xưa, di tích đó
Nắng ban mai nhạt lại mây mờ
Chùa Phong Công chưa rõ ở đâu, liên quan đến triều Hồ.
[1] Triều Hồ, có người bắt được con sâu hình dạng giống lá cây, đem dâng lên vua. Nhà vua cho là điềm lành ở kinh thành Tây Đô mới được xây, bèn đặt tên là con ngựa lá và bảo các danh sĩ làm phú Diệp mã nhi để chúc tụng việc ấy. Nay nhà Hồ bị diệt vong cho nên viết "Lá mã nhi rụng" để hàm ý mỉa mai phê phán.
[2] Chim nhạn ngủ đêm ở bãi cát, thường để loài chim nhỏ đậu ở ngoài quan sát động tĩnh, đề phòng người hoặc cáo bắt cho nên gọi là nhạn nô. Ở đây chỉ cảnh tan tác hoang phế.
[3] Cúi đầu đi lên phương bắc, do trời biết làm sao đây. Câu này chỉ việc cha con họ Hồ bị bắt đưa lên phương bắc.