25/04/2024 22:16Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Cổ phong (cổ thể); Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 19/02/2006 15:57
Nguyên tác
天地風塵
紅顏多屯
悠悠彼蒼兮誰造因
鼓鼙聲動長城月
烽火影照甘泉雲
九重按劍起當席
半夜飛檄傳將軍
清平三百年天下
從此戎衣屬武臣
使星天門催曉發
行人重法輕離別
弓箭兮在腰
妻孥兮別袂
獵獵旌旗兮出塞愁
喧喧簫鼓兮辭家怨
有怨兮分攜
有愁兮契闊
良人二十吳門豪
投筆硯兮事弓刀
直把連城獻明聖
願將尺劍斬天驕
丈夫千里志馬革
泰山一擲輕鴻毛
便辭閨閫從征戰
西風鳴鞭出渭橋
Phiên âm
1. Thiên địa phong trần
Hồng nhan đa truân
Du du bỉ thương hề thuỳ tạo nhân
Cổ bề thanh động Trường Thành nguyệt
5. Phong hoả ảnh chiếu Cam Tuyền vân
Cửu trùng án kiếm khởi đương tịch
Bán dạ phi hịch truyền tướng quân
Thanh bình tam bách niên thiên hạ
Tùng thử nhung y thuộc vũ thần
10. Sứ tinh thiên môn thôi hiểu phát
Hành nhân trọng pháp khinh ly biệt
Cung tiễn hề tại yêu
Thê noa hề biệt duệ
Liệp liệp tinh kỳ hề xuất tái sầu
15. Huyên huyên tiêu cổ hề từ gia oán
Hữu oán hề phân huề
Hữu sầu hề khế khoát
Lương nhân nhị thập Ngô môn hào
Đầu bút nghiễn hề sự cung đao
20. Trực bả liên thành hiến minh thánh
Nguyện tương xích kiếm trảm thiên kiêu
Trượng phu thiên lý chí mã cách
Thái Sơn nhất trịch khinh hồng mao
Tiện từ khuê khổn tùng chinh chiến
25. Tây phong minh tiên xuất Vị kiềuBản dịch của Đoàn Thị Điểm, Phan Huy Ích
1. Thuở trời đất nổi cơn gió bụi,
Khách má hồng nhiều nỗi truân chuyên[1].
Xanh kia thăm thẳm từng trên,
Vì ai gây dựng cho nên nỗi này?
5. Trống Tràng thành[2] lung lay bóng nguyệt,
Khói Cam Tuyền[3] mờ mịt thức mây.
Chín lần gươm báu trao tay,
Nửa đêm truyền hịch định ngày xuất chinh.
Nước thanh bình ba trăm năm cũ,
10. Áo nhung[4] trao quan vũ từ đây.
Sứ trời sớm giục đường mây,
Phép công là trọng niềm tây[5] sá nào.
Đường rong ruổi lưng đeo cung tiễn,
Buổi tiễn đưa lòng bận thê noa[6].
15. Bóng cờ tiếng trống xa xa,
Sầu lên ngọn ải oán ra cửa phòng.
Chàng tuổi trẻ vốn dòng hào kiệt,
Xếp bút nghiên theo việc đao cung.
Thành liền[7] mong hiến bệ rồng,
20. Thước gươm đã quyết chẳng dung giặc trời[8].
Chí làm trai dặm nghìn da ngựa[9],
Gieo Thái Sơn nhẹ tựa hồng mao[10].
Giã nhà đeo bức chiến bào,
Thét roi cầu Vị[11] ào ào gió thu.
[1] Gian nan, vất vả.
[2] Thành Tràng An, kinh đô nhà vua.
[3] Tên đất, ở về phía tây bắc Tràng An.
[4] Áo giáp mặc khi ra trận.
[5] Niềm riêng.
[6] Vợ con.
[7] Bởi chữ “liên thành” (những thành liền nhau). Nước Triệu có hai hòn ngọc bích, vua nước Tần viết thư xin đem năm thành trì đổi ngọc ấy. Về sau, vật gì quý báu gọi là có giá “liên thành”.
[8] Bởi chữ “thiên kiêu”. Hán thư có câu “Hồ giả thiên chi kiêu tử” (giặc Hồ là đám con khó dạy của trời).
[9] Bởi chữ “mã cách” (mã: ngựa; cách: da). Đời Đông Hán, Mã Viện, tướng giỏi, từng nói: “Làm trai nên chết chốn sa trường biên ải, lấy da ngựa bọc thây chôn mới gọi là trai”.
[10] Thái Sơn, hồng mao: Tư Mã Thiên nói “Người ta vẫn có cái chết, song có cái chết đáng nặng như núi Thái Sơn, có cái chết không đáng nhẹ như lông chim hồng”. Ý nói có sự đáng chết và không đáng chết.
[11] Bởi chữ “Vị kiều”. Lý Bạch có câu thơ “Tuấn mã nhược phong phiêu, minh tiên xuất Vị kiều” (Ngựa giỏi đi nhanh như gió cuốn, thét roi ra lối cầu sông Vị).