19/04/2024 14:48Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Vãn Đường
Đăng bởi Vanachi vào 29/11/2006 17:05
Nguyên tác
墜葉蕭蕭九月天，
驅兵獨過馬陵前。
路傍古木蟲書處，
記得將軍破敵年。
Phiên âm
Truỵ diệp tiêu tiêu cửu nguyệt thiên,
Khu binh độc quá Mã Lăng tiền.
Lộ bàng cổ mộc trùng thư[1] xứ,
Ký đắc tướng quân phá địch niên.Bản dịch của mailang
Tháng chín tiêu sơ, lá rụng dần,
Mạc Lăng một tiến thúc binh quần.
Bên đường cổ thụ ngoằn ngoèo chữ,
Phá địch là năm, báo tướng quân.
Mã Lăng: hay Mã Lăng đạo 馬陵道, nơi Bàng Quyên bị phục binh của Tôn Tẫn bắn chết. Vào năm 352 tr.CN, Bàng Quyên, tướng nước Nguỵ đem quân đánh nước Triệu, vây chặt kinh đô Hàm Đan. Triệu cầu cứu nước Tề. Tôn Tẫn, tướng nước Tề dùng kế "vây Nguỵ cứu Triệu", tấn công kinh đô nước Nguỵ là Đại Lương (Khai Phong, Hà Nam ngày nay). Bàng Quyên rút quân về ứng chiến, bị phục binh của Tôn Tẫn đánh bại tại Quế Lăng (tây bắc Trương Viên, Hà Nam ngày nay).
Năm 342 trước Công Nguyên, Bàng Quyên lại đánh nước Hàn. Hàn cầu cứu Tề. Tôn Tẫn đem binh cứu nước Hàn bằng cách đánh ngay vào nước Nguỵ như cũ. Bàng Quyên phải rút quân về. Tôn Tẫn dùng kế "bớt bếp thêm binh" làm cho quân Nguỵ tưởng rằng quân Tề sợ, đào ngũ nên bếp nấu ăn giảm xuống. Bàng Quyên khám bếp ăn quân Tề (đã rút đi) thấy số bếp giảm một nửa nên rất mừng, tự mình cầm quân tiên phong truy kích quân Tôn Tẫn. Đến Mã Lăng đạo (tây nam huyện Phạm, tỉnh Hà Nam ngày nay) là con đường độc đạo, trời đã tối, Bàng Quyên thấy trên cây cổ thụ bên đường có những chữ ngoằn ngoèo khó đọc biết là của Tôn Tẫn, Bàng Quyên kêu lính đốt lửa lên đọc, thấy 8 chữ "Bàng Quyên chết dưới cây này" tức vô cùng, nhưng đã trúng kế. Tôn Tẫn dự đoán Bàng Quyên sẽ đến Mã Lăng khi trời tối, đặt phục binh tại đây và dặn lính thấy lửa đốt là bắn ngay. Bàng Quyên bị hàng vạn mũi tên bắn chết tại Mã Lăng đạo, mười vạn quân Nguỵ bị đánh tan.
[1] Thư (hay lối chữ) viết ngoằn ngoèo.