27/07/2024 08:55Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Bắc Tống, Liêu
Đăng bởi tôn tiền tử vào 03/10/2018 21:18
Nguyên tác
百尺闌干橫海立，
一生襟抱與山開。
岸邊天影隨潮入，
樓上春容帶雨來。
慷慨賦詩還自恨，
徘徊舒嘯卻生哀。
滅胡猛士今安有，
非复當年單父台。
Phiên âm
Bách xích lan can hoành hải lập,
Nhất sinh khâm bão dữ sơn khai.
Ngạn biên thiên ảnh tuỳ triều nhập,
Lâu thượng xuân dung[1] đái vũ lai.
Khảng khái phú thi hoàn tự hận,
Bồi hồi thư tiêu khước sinh ai.
Diệt Hồ mãnh sĩ kim an hữu,
Phi phục đương niên Thiện Phủ đài[2].Dịch nghĩa
Trăm thước lan can đứng nhô ra biển
Niềm mang mể cả đời ngỏ ra với núi
Bóng trời theo nước triều vào bờ
Quang cảnh quanh lầu đem mưa đến
Khảng hái làm thơ vẫn tự hận
Bâng khuâng kêu thoải mái tổ sinh buồn
Mãnh sĩ diệt Hồ nay đâu có
Đây không phải là đài Thiện Phủ năm nàoBản dịch của Lê Xuân Khải
Nhô biển lan can trăm thước dài
Một đời mang mể ngỏ non hay
Bóng trời in nước theo triều cuốn
Gió biển đem mưa trắng núi bay
Khảng khái làm thơ thêm hận nữa
Bâng khuâng huýt sáo thấy buồn thay
Diệt Hồ tráng sĩ nay đâu có
Chẳng giống năm nao Thiện Phủ đài
Bài này tuyển từ Trần Dữ Nghĩa tập quyển 27. Lầu Hải Sơn ở bên ngoài cửa Trấn Nam, Quảng Châu. Tác giả chạy về nam từ năm đầu Tĩnh Khang. Mùa xuân năm đầu Thiệu Hưng, lưu ngụ đến Lĩnh Nam, bài thơ làm vào thời kỳ này.
[1] Cảnh vật ngày xuân, chỉ bóng mây mầu núi, sóng cuốn triều dâng khi đứng trên lầu nhìn thấy.
[2] Tức Mật Tử tiện cầm đài, cao ba trượng, cách thành huyện Thiện Sơn Đông về phía bắc một dặm. Đỗ Phủ từng lên đài này, làm thơ Tích du: “Thị thời thương lẫm thực, Đông đạt hoàn khu khai, Mãnh sĩ tư diệt Hồ, Tướng soái vọng tam đài, Quân vương vô sở tích, Giá ngự anh hùng tài” (Kho đụn bấy đầy ắp, Trong thiên hạ đều hay, Lo diệt Hồ mãnh sĩ, Tướng soái trông ba đài, Quân vương không gì tiếc, Điều khiển anh hùng tài). Ngày ấy Đỗ Phủ lên Thiện Phủ đài, giữa lúc Huyền Tông đang thịnh, đánh dẹp U Yên binh hùng tướng mạnh. Còn bây giờ tác giả lên lầu Hải Sơn, khí thế núi sông không phải là không tráng quan, song non sông tan nát, sức nước yếu hèn, không thể đem so với Thịnh Đường, nên nhà thơ có câu cảm thán này.