28/03/2024 19:26Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Vịnh Trương Hán Siêu
詠張漢超

Tác giả: Nguyễn Khuyến - 阮勸

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 26/04/2020 07:58

 

Nguyên tác

夙蘊經綸學術多,
逢時早已擢危科。
詞林唾玉奎樓煥,
相府調梅鼎鼐和。
望重南山標赤幟,
名高北闕詠皇華。
晚年最愛陶朱術,
碧水青山逸興奢。

Phiên âm

Túc uẩn kinh luân học thuật đa,
Phùng thì tảo dĩ trạc nguy khoa.
Từ lâm thoá ngọc Khuê Lâu[1] hoán,
Tướng phủ điều mai[2] đỉnh nãi[3] hoà.
Vọng trọng Nam sơn tiêu xích xí,
Danh cao Bắc khuyết vịnh “Hoàng hoa[4]”.
Vãn niên tối ái Đào Chu[5] thuật,
Bích thuỷ thanh sơn dật hứng xa.

Dịch nghĩa

Tài kinh luân sâu sắc lại học rộng biết nhiều,
Gặp thời cho nên ông đã sớm đỗ cao.
Văn chương nhả ngọc phun châu như sao Khuê, Lâu rực sáng,
Làm việc ở tướng phủ, khéo điều hoà làm cho đất nước thuận hoà.
Nêu cao ngọn cờ núi Nam, được mọi người trọng vọng,
Ngâm thơ “Hoàng hoa” ở triều đình phương Bắc, tên ông lẫy lừng.
Cuối đời ông rất thích học lối Đào Chu Công,
Nhiều thú ẩn dật nơi non xanh nước biếc.

Bản dịch của Trần Văn Nhĩ

Kinh luân học thuật thảy cao sâu,
Gặp hội rồng mây, sớm đỗ cao.
Đất nước điều hoà tài tướng phủ,
Từ chương rực rỡ sáng Khuê Lâu.
Núi Nam cờ đỏ người người trọng,
Cõi Bắc thơ hay tiếng tiếng hào.
Học lối Đào Chu khi bóng xế,
Non xanh nước biếc thú tiêu dao.
Tuyển từ Yên Đổ tiến sĩ thi tập (VHv.1864).

Trương Hán Siêu người làng Phúc Am, huyện Yên Ninh, nay là Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Ông là môn khách của Trần Hưng Đạo, làm quan tới chức Hàn lâm học sĩ thăng đến hành khiển. Ông có bài Bạch Đằng giang phú nổi tiếng.

[1] Tên hai ngôi sao sáng.
[3] Những đồ cúng tể ở tông miếu vua, dùng chỉ giang sơn.
[2] Do câu “Nhược điều canh, nhĩ tác diêm mai” (Nếu nấu canh, nhà người làm muối làm mơ) khi vua Cao Tông nhà Ân nói với Phó Duyệt, trong Kinh thư.
[4] Chỉ việc đi sứ, do bài Hoàng hoàng giả hoa trong Kinh thi.
[5] Phạm Lãi thời Xuân Thu, theo giúp Câu Tiễn diệt nước Ngô, được phong Thượng tướng quân. Khi thấy Câu Tiễn không thể chung vui khi thắng lợi, ông bỏ đi đến đất Đào, giỏi kinh doanh trở thành cự phú, tự xưng là Đào Chu Công.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Nguyễn Khuyến » Vịnh Trương Hán Siêu