26/04/2024 07:59Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi Vanachi vào 22/09/2008 10:34
Nguyên tác
和戎詔下十五年，
將軍不戰空臨邊。
朱門沉沉按歌舞，
廄馬肥死弓斷弦。
戍樓刁斗催落月，
三十從軍今白發。
笛里誰知壯士心，
沙頭空照征人骨。
中原干戈古亦聞，
豈有逆胡傳子孫！
遺民忍死望恢復，
幾處今宵垂淚痕！
Phiên âm
Hoà Nhung[1] chiếu hạ thập ngũ niên,
Tướng quân bất chiến không lâm biên.
Chu môn trầm trầm án ca vũ,
Cứu mã phì tử cung đoạn huyền.
Thú lâu điêu đẩu thôi lạc nguyệt,
Tam thập tòng quân kim bạch phát.
Địch lý thuỳ tri tráng sĩ tâm,
Sa đầu không chiếu chinh nhân cốt.
Trung Nguyên can qua cổ diệc văn[2],
Khởi hữu nghịch Hồ truyền tử tôn.
Di dân nhẫn tử vọng khôi phục,
Kỷ xứ kim tiêu thuỳ lệ ngân.Dịch nghĩa
Chiếu xuống hoà với giặc đã mười lăm năm
Tướng quân uổng xông ra biên ải không đánh
Trong cửa son rậm rịch ca múa
Ngựa béo chết trong tầu, cung đứt giây
Tiếng trống lầu canh giục trăng mau xế
Ba mươi tòng quân nay đầu đã bạc
Trong tiếng sáo ai hiểu được lòng tráng sĩ
Trăng chiếu suông xương chiến sĩ đầu cồn cát
Xưa có nghe chuyện can qua ở Trung Nguyên
Há đâu có chuyện giặc Hồ truyền đến con cháu
Người dân ở lại cố sống đến ngày khôi phục
Đêm nay nhiều nơi còn in ngấn lệ.Bản dịch của Khương Hữu Dụng
Mười lăm năm chiếu xuống hoà Nhung,
Tướng ra trấn ải luống ngồi không.
Cừa son thăm thẳm vui ca múa,
Béo phì ngựa chết bục dây cung.
Mõ giục trăng tàn lay vọng gác,
Ba mươi ra lính nay đầu bạc.
Sáo đưa, lòng tráng sĩ ai hay,
Quân lính xương phơi đầu bãi cát!
Nghe trước Trung Nguyên loạn lạc hoài,
Giặc Hồ chiếm đóng há bền dai.
Lòng dân cố chết chờ khôi phục,
Bao chốn đêm nay lệ chảy dài.
Bài này tuyển từ Kiếm Nham thi cảo quyển 8, bản Tứ khố toàn thư.
[1] Chỉ người Kim. Năm 1164 vua Hiếu Tông nhà Tống cầu hoà với nhà Kim. Năm 1177 tác giả làm bài này vừa đúng 14 năm.
[2] Ý nói trước đây người Hồ cũng đã có lần vào xâm chiếm Trung Nguyên, nhưng chưa bao giờ lại chiếm đóng lâu dài như thế này.