26/04/2024 21:40Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi hongha83 vào 22/10/2008 03:28
Nguyên tác
五城何迢迢，
迢迢隔河水。
邊兵盡東征，
城內空荊杞。
思明割懷衛，
秀岩西未已。
回略大荒來，
崤函蓋虛爾。
延州秦北戶，
關防猶可倚。
焉得一萬人，
疾驅塞蘆子。
岐有薛大夫，
傍制山賊起。
近聞昆戎徒，
為退三百里。
蘆關扼兩寇，
深意實在此。
誰能叫帝閽，
胡行速如鬼。
Phiên âm
Ngũ thành[1] hà điều điều,
Điều điều cách hà thuỷ.
Biên binh tận đông chinh,
Thành nội không kinh kỷ.
Tư Minh cát Hoài, Vệ[2],
Tú Nham[3] tây vị dĩ.
Hồi lược đại hoang[4] lai,
Hào, Hàm[5] cái hư nhĩ.
Diên Châu[6] Tần bắc hộ,
Quan phòng do khả ỷ.
Yên đắc nhất vạn nhân,
Tật khu tái Lô Tử.
Kỳ hữu Tiết đại phu[7],
Bàng chế sơn tặc khởi.
Cận văn Côn, Nhung đồ,
Vi thoái tam bách lý.
Lô quan ách lưỡng khấu,
Thâm ý thực tại thử.
Thuỳ năng khiếu đế hôn,
Hồ hành tốc như quỷ.Dịch nghĩa
Năm thành sao xa vời vợi,
Xa vời vợi cách sông nước.
Lính biên phòng được điều ra phía đông hết rồi,
Trong thành trống không chỉ có loài cỏ gai.
Sử Tư Minh cắt Hoài Châu, Vệ Châu,
Cao Tú Nham nơi phía tây còn chưa dứt được.
Vì sơ xuất từ lúc bỏ trống tới giờ,
Núi Hào và Hàm Cốc trở thành rỗng không.
Diên Châu là cửa phía bắc của đất Tần,
Việc canh phòng cần được để ý.
Làm sao mà một vạn người,
Việc giữ ải Lô Tử lại bị phạm sai lầm.
Vùng Kỳ có quan đại phu họ Tiết,
Ông chặn đứng được giặc núi nổi lên.
Gần đây nghe bọn Côn Di với Khuyển Nhung,
Phải lui ra xa ngoài ba trăm dặm.
Ải Lô Tử đã chặn hai bọn giặc này,
Ý đồ là phải đúng như thế.
Ai là người có thể gõ cửa nhà vua,
Để tâu giặc Hồ nó tiến nhanh như quỷ vậy!Bản dịch của Hoàng Trung Thông
Năm thành sao xa vời
Xa vời cách sông nước
Lính trẩy hết sang đông
Thành nội trơ gai góc
Tư Minh bỏ Hoài, Vệ
Tú Nham tây chửa dứt
Vòng chiếm miền đại hoang
Hào, Hàm vờ khinh suất
Diên Châu, cửa bắc Tần
Quan phòng còn giữ được
Sao có một muôn người
Ải Lô ra trấn gấp
Kỳ có Tiết đại phu
Phía núi ngăn chân giặc
Gần đây bầy Côn, Nhung
Ba trăm dặm rút tất
Ải Lô chặn hai thằng
Ý nghĩa thật sâu sắc
Ai báo được lên vua
Rợ Hồ tiến như lốc.
(Năm 757)
Bài này được viết khoảng năm 757 khi Đỗ Phủ bị kẹt ở Trường An. Tháng giêng năm 757, Sử Tư Minh, Cao Tú Nham, Sái Hi Đức cùng đem 10 vạn quân đánh Thái Nguyên. Ải Lô Tử thuộc Hạ Châu, phía bắc cách trấn Tái Môn mười tám dặm, là nơi hiểm yếu. Đỗ Phủ tỏ ý lo ngại về sự bành trướng của giặc nếu không biết chặn cửa ải này.
[1] Là Định Viễn (Bình La, Ninh Hạ), Phong An (Trung Vệ, Ninh Hạ) và ba thành Thụ Hàng (Trung, Tây, Đông thuộc Nội Mông).
[2] Hoài Châu (Thẩm Dương, Hà Nam) và Vệ Châu (huyện Cấp, Hà Nam).
[3] Cao Tú Nham, trước là bộ tướng của Kha Thư Hàn, tướng nhà Đường, sau theo hàng An Lộc Sơn.
[4] Sử Tư Minh công phá Thái Nguyên, ý đồ tiến về phía tây để chiếm miền bắc đất Lũng Hữu, sau đó quay lại bao vây Quan Trung, vây hãm kinh đô. Quân đội Phương Bắc (sóc phương quân) là binh chủ lực đã được điều về canh giữ Trường An, nên vùng biên giới quan trọng này bị bỏ trống.
[5] Núi Hào thuộc huyện Thiểm, Hà Nam, và Hàm Cốc, cái đuôi của núi Hào, phiếm chỉ nơi hiểm yếu khó xâm phạm.
[6] Diên An, Thiểm Tây.
[7] Tiết Cảnh Tiên, người đã dùng áp lực buộc Đường Minh Hoàng giết Dương Quốc Trung và cho Dương Quí Phi thắt cổ chết trên đường lánh nạn vào Thục. Sau này khi Túc Tông lên ngôi có thưởng công cho ông làm thái thú vùng Phù Phong.