25/04/2024 17:14Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tieuthach vào 31/10/2006 06:59
Nguyên tác
石壁凌空古樹橫，
眼中天地最分明。
欲求杜甫詩難狀，
縱有王維畫不成。
自笑年來無異學，
每登高處慰平生。
名題洞裡須知我，
綏理王孫叔野苹。
Phiên âm
Thạch bích lăng không cổ thụ hoành,
Nhãn trung thiên địa tối phân minh.
Dục cầu Đỗ Phủ[1] thi nan trạng,
Tống hữu Vương Duy[2] hoạ bất thành.
Tự tiếu niên lai vô dị học,
Mỗi đăng cao[3] xứ uý bình sinh.
Danh đề động lý tu tri ngã,
Tuy Lý[4] vương tôn Thúc Giạ Bình.Dịch nghĩa
Vách núi cao ngút, cây lớn nằm chắn ngang
Cảnh đất trời phân chia rõ rệt trong mắt
Dù thơ Đỗ Phủ cũng khó được hết ý
Dẫu Vương Duy vẽ chăng nữa cũng vẽ chẳng thành
Tự thẹn năm dài không học hỏi gì thêm điều mới lạ
Mỗi lần leo núi chơi ngắm cảnh thấy thoả mãn cuộc đời
Trong động đề tên cho người đời biết
Ta là Thúc Giạ Ưng Bình cháu của ngài Tuy Lý Vương.Bản dịch của Nguyễn Hữu Vinh
Vách núi cheo leo đá chắn cây
Rành rành đáy mắt nước trời mây
Thơ dù Đỗ Phủ lời đành cạn
Hoạ có Vương Duy vẽ cũng gay
Tự thẹn ngày không phương học mới
Mãi trèo non ngắm thoả đời này
Tên đề trong động cho đời biết
Thúc Giạ cháu ngài Tuy Lý đây
Lời dẫn: “Động tại Ngũ Hành Sơn thuộc Quảng Nam tỉnh, Điện Bàn phủ, Hoài Khái xã. Thử tác tại thiếu niên lãng du thời kỳ” 洞在五行山屬廣南省奠磐府淮溉社。此作在少年浪遊辰期 (Động trong núi Ngũ Hành, thuộc xã Hoài Khái, phủ Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Thơ làm trong thời con trai trẻ hay đi ngao du).
[1] Đỗ Phủ (712-770) tự xưng là Đỗ Lăng bố y 杜陵布衣 và Thiếu Lăng dã lão 少陵野老 một nhà thơ lớn đời Đường.
[2] Vương Duy (701-761) tự là Ma Cật 摩詰 giỏi thơ, hoạ và thư pháp. Được tôn là thuỷ tổ của phái hoạ đời Nam Tống 南宋. Tô Đông Pha 蘇東坡 khen rằng “Thi trung hữu hoạ, hoạ trung hữa thi” 詩中有畫，畫中有詩 (Trong thơ có hoạ, trong hoạ có thơ).
[3] Leo núi ngắm cảnh. Thơ Cửu nguyệt cửu nhật ức Sơn Đông huynh đệ 九月九日憶山東兄弟: “Độc tại dị hương vi dị khách, Mỗi phùng giai tiết bội tư thân; Dao tri huynh đệ đăng cao xứ, Biến sáp thù Du thiểu nhất nhân” 獨在異鄉為異客，每逢佳節倍思親。遙知兄弟登高處，遍插茱萸少一人 (Cô đơn làm khách trọ quê xa, Tết, lễ lòng thêm quặn nỗi nhà; Leo núi anh em đi chạp mộ, Thắp hương chỉ thiếu một mình ta - Nguyễn Hữu Vinh dịch).
[4] Tuy Lý Vương, ông nội của Ưng Bình Thúc Giạ Thị, tên là Miên Trinh 綿寊, em của Tùng Thiện Vương, con vua Minh Mạng, là một thi hào nổi tiếng. Nhân gian còn truyền tụng câu “Thi đáo Tùng Tuy thất thịnh Đường” (gặp thơ của Tùng Thiện Vương và Tuy Lý Vương thì thơ của thời thịnh Đường cũng phải thua).