26/04/2024 06:53Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thanh
Đăng bởi tôn tiền tử vào 16/03/2019 21:50
Nguyên tác
愁聽關塞遍吹笳，
不見中原有戰車。
三戶已亡熊繹國，
一成猶啓少康家。
蒼龍日暮還行雨，
老樹春深更著花。
待得漢廷明詔近，
五湖同見釣魚槎。
Phiên âm
Sầu thinh quan tái biến xuy già[1],
Bất kiến Trung Nguyên hữu chiến xa.
Tam hộ[2] dĩ vong Hùng Dịch[3] quốc,
Nhất thành[4] do khải Thiếu Khang[5] gia.
Thương long nhật mộ hoàn hành vũ,
Lão thụ xuân thâm cánh trước hoa.
Đãi đắc Hán đình[6] minh chiếu cận,
Ngũ Hồ đồng kiến điếu ngư sà[7].Dịch nghĩa
Buồn nghe nơi quan tái thảy nổi tiếng già
Không thấy Trung Nguyên có chiến xa
Ba hộ đã mất nước của Hùng Dịch
Một thành có thể mở mang nhà của Thiếu Khang
Rồng xanh tuy trời chiều rồi vẫn có thể làm mưa
Cây già cuối xuân vẫn trổ hoa
Đợi khi triều Hán ban chiếu xuống
Cùng thấy nổi bè câu ở Ngũ HồBản dịch của Lê Xuân Khải
Buồn nghe quan tái vẳng âm già
Chẳng thấy Trung Nguyên có chiến xa
Hùng Dịch ba nhà tan nát nước
Thiếu Khang mười dặm mở mang nhà
Rồng xanh chiều tối còn tuôn nước
Xuân cuối cây già vẫn trổ hoa
Đợi có Hán triều ban chiếu xuống
Ngũ Hồ thuyền cá có hai ta
Tác giả làm bài này vào năm Khang Hy thứ 2. Bấy giờ tác giả đến chơi Sơn Tây, Thái Nguyên, giao du cùng ẩn sĩ Phó San, ý hợp tâm đầu. Hai người xướng hoạ với nhau, lúc này toàn Trung Quốc đã về nhà Thanh, trừ Đài Loan, nhưng nhà thơ vẫn giữ vững quyết tâm “Sở tuy có ba nhà, nhưng làm mất Tần là Sở”. Phó San tự Thanh Chủ, thông hiểu kinh sử, thạo thư hoạ, Minh mất không ra làm quan.
[1] Chỉ hiệu tù và của quân Thanh. Lúc này Trung Nguyên đã im ắng chiến tranh, biên giới toàn quân Thanh đóng.
[2] Sử ký - Hạng Vũ bản kỷ: “Sở tuy có ba hộ nhưng làm mất Tần ắt Sở”.
[3] Tên Sở Vũ Vương.
[4] Xưa gọi mười dặm đất vuông là một thành.
[5] Vua trung hưng nhà Hạ. Theo truyền thuyết, Thiếu Khang chỉ có “Một thành ruộng đất, quân một toán cuối cùng khôi phục được triều Hạ”.
[6] Triều đình nhà Hán, đây chỉ chính quyền nhà Minh.
[7] Ý nói khi khôi phục được đất nước, tác giả cũng bắt chước Phạm Lãi đi chơi Ngũ Hồ.