28/04/2024 05:16Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 11/04/2022 14:56
Nguyên tác
坐策興亡一愴然，
無窮人世奈何天。
鄭黎自作離膏蟹，
岳惠爭誇得腐鳶。
切齒烏南鵬郡劍，
傷心燕北馬僮甎。
那堪讀竟桑滄傳，
此日還今又百年。
Phiên âm
Toạ sách hưng vong nhất sảng nhiên,
Vô cùng nhân thế nại hà thiên.
Trịnh, Lê[1] tự tác ly cao giải,
Nhạc, Huệ[2] tranh khoa đắc hủ diên.
Thiết xỉ Ô nam Bằng quận[3] kiếm,
Thương tâm Yên bắc mã đồng[4] chuyên.
Na kham độc cánh “Tang thương” truyện,
Thử nhật hoàn kim hựu bách niên.Bản dịch của Nguyễn Văn Bình
Ngẫm cơ hưng phế luống đau lòng,
Nhân sự, trời ơi! Mãi chẳng xong!
Cua béo, Trịnh, Lê đành mất miếng,
Diều ươn, Nhạc, Huệ những khoe công!
Nghiến răng, Thuận Hoá gươm Bằng quận,
Xót ruột, Yên Kinh gạch Mã đồng.
Dâu bể chuyện đời khôn đọc hết,
Việc xưa, đây đã trải trăm đông.
Lạc khoản: “Thành Thái Bính Thân thu trọng, hậu học Canh Thìn hội phó bảng Quang Lộc tự thiếu khanh Đồng Giang Phan Văn Tâm bái đề” 成泰丙申秋仲後學庚辰會副榜光祿寺少卿桐江潘文心拜題 (Ngày trọng thu năm Bính Thân triều Thành Thái, kẻ hậu học là phó bảng khoa Canh Thìn, Quang Lộc tự thiếu khanh, Phan Văn Tâm ở Đồng Giang kính đề).
Bài thơ đề sau sách Tang thương ngẫu lục của Phạm Đình Hổ và Nguyễn Án.
Nguyễn Văn Bình là giáo viên Hán văn tại Đại học Văn khoa Sài Gòn.
[1] Vua Lê và chúa Trịnh.
[2] Nguyễn Nhạc và Nguyễn Huệ.
[3] Bằng quận Nguyễn Hữu Chỉnh tức Cống Chỉnh đã chém người em rể vâng lời chúa Trịnh khi người em này đến thuyết cho Chỉnh trở về.
[4] Nhắc việc Nguyễn Văn Quyên, người giữ ngựa của vua Lê Chiêu Thống, đã liều chết cầm gạch đánh lính nhà Thanh tại Yên Kinh khi người này thất lễ với Lê Chiêu Thống.