26/04/2024 17:39Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Vãn Đường
Đăng bởi Vanachi vào 11/04/2009 03:29
Nguyên tác
星使追還不自由，
雙童捧上綠瓊輈。
九枝燈下朝金殿，
三素雲中侍玉樓。
鳳女顛狂成久別，
月娥孀獨好同遊。
當時若愛韓公子，
埋骨成灰恨未休。
Phiên âm
Tinh sứ truy hoàn bất tự do,
Song đồng bổng thướng lục quỳnh chu.
Cửu chi đăng hạ triều kim điện,
Tam tố vân trung thị ngọc lâu.[1]
Phụng nữ[2] điên cuồng thành cửu biệt,
Nguyệt nga[3] sương độc hảo đồng du.
Đương thì nhược ái Hàn công tử[4],
Mai cốt thành hôi hận vị hưu.Dịch nghĩa
Sứ giả của trời đi hay về đâu có được tự do tuỳ theo ý mình,
Đôi đồng tử (tiên đồng và ngọc nữ) đã đón lên thuyền quỳnh màu xanh (về trời).
Từ nay dưới cây đèn chín ngọn chầu điện vàng,
Trong lớp mây ba màu hầu trong lầu ngọc.
Lộng Ngọc thuở trước cuồng si mà chia xa mãi,
Chỉ còn biết với Hằng Nga goá bụa kết bạn chơi cùng.
Nếu khi xưa (trước khi vào cung) mà yêu mến Hàn công tử,
Thì nay xương cốt có thành tro vẫn chưa nguôi hận.Bản dịch của Hoàng Giáp Tôn
Thiên sứ đi, về tự do đâu?
Thuyền quỳnh đôi đồng tử đón mau
Dưới đèn chín ngọn chầu kim điện
Trùm mây lầu Ngọc đủ ba màu
Phụng Nữ cuồng si mà xa cách
Thường Nga goá lẻ kết giao nhau
Nếu xưa luyến ái Hàn công tử
Xương dẫu thành tro hận vẫn sầu.
Hàn lục sự tức Hàn Tông 韓琮, thi nhân cùng thời với Lý Thương Ẩn. Đường tài tử truyện chép Hàn Tông tự Thành Phong 成封, đỗ tiến sĩ năm Đại Trung (847-859), làm Hồ Nam quan sát sứ. Thơ ông thanh tân có tiếng, tập thành một quyển, tổng cộng 24 bài, nhưng không thấy bài nào có tên Tống cung nhân nhập đạo.
Cựu Đường thư phần Văn Tông bản kỷ chép, năm Khai Thành thứ 3 (838), cung nhân 480 người tới nhập đạo tại chùa quán Lưỡng Nhai. Bài thơ này diễn tả sự cảm thương và bất mãn của tác giả trước việc các cung nữ bị ép nhập đạo theo lệnh vua.
[1] Ám chỉ những việc mà các cung nữ sau khi nhập đạo phải làm thường ngày. Cửu chi đăng là đèn toả chín ánh sáng khác nhau, dùng trong cung thất.
[2] Chỉ Lộng Ngọc 弄玉, con gái của Tần Mục Công, yêu mến và lấy Tiêu Sử 蕭史 có tài thổi sáo, vài năm sau hai người cưỡi phượng hoàng bay lên trời.
[3] Tức Hằng Nga, hay Thường Nga, do uống nhầm thuốc trường sinh của chồng là Hậu Nghệ mà bay lên cung trăng.
[4] Ám chỉ người yêu của các cung nữ trước khi vào cung. Sưu thần ký chép Ngô vương Phù Sai 夫差 có con gái tên Tử Ngọc 紫玉 yêu mến Hàn Trọng 韓重, muốn lấy mà không được nên đau buồn mà chết. Hàn Trọng đi học xa trở về, đến thăm mộ nàng. Tử Ngọc hiện hình, ngoảnh lại mà hát. Nhạc phủ thi tập cũng có chép bài Tử Ngọc ca, trong đó có câu “Bi kết thành chẩn, một mệnh hoàng lô” 悲結成疹，歿命黃壚 (Buồn kết thành bệnh, chết thành đất vàng). Ở đây ý nói mỗi cung nữ cũng có thân thế và tình cảm riêng, qua đó cảm thương cho việc bị ép buộc nhập đạo.