16/05/2024 00:53Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Từ phẩm; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Bắc Tống, Liêu
Đăng bởi Vanachi vào 10/06/2007 20:01
Nguyên tác
山下蘭芽短浸溪，
松間沙路淨無泥，
蕭蕭暮雨子規啼。
誰道人生無再少？
門前流水尚能西，
休將白發唱黃雞。
Phiên âm
Sơn hạ lan nha đoản tẩm khê,
Tùng gian sa lộ tịnh vô nê,
Tiêu tiêu mộ vũ tử quy đề.
Thuỳ đạo nhân sinh vô tái thiểu,
Môn tiền lưu thuỷ thượng năng tê[1],
Hưu tương bạch phát xướng hoàng kê[2].Dịch nghĩa
Dưới núi, lau nảy mầm non, dòng suối ngắn tưới,
Giữa đám thông con đường cát sạch bụi,
Mưa chiều lất phất, tiếng chim quyên kêu.
Ai bảo đời người không trẻ trở lại,
Trước cửa dòng nước cứ chảy về tây,
Đừng cho là tóc bạc hát bài hát gà vàng.Bản dịch của Nguyễn Xuân Tảo
Dưới núi chồi lan tưới nước trong,
Đường đi không bụi giữa hàng thông,
Mưa chiều lất phất, tiếng quyên lồng.
Ai bảo đời người không trẻ lại,
Nước sông trước cửa chảy ngược dòng,
Bạc đầu hát khúc rạng trời đông.
Hoàng Châu, năm Nguyên Phong thứ 5 (1082)
Bài từ này được Tô Thức làm khi chơi tại chùa Thanh Tuyền 清泉 ở huyện Kỳ Thuỷ (nay là huyện Hy Thuỷ, tỉnh Hồ Bắc, cách Hoàng Châu không xa) thời kì ông bị biếm đến Hoàng Châu. Trong Đông Pha chí lâm 東坡誌林 có nói: “Phía đông nam Hoàng Châu 30 dặm là Sa hồ, còn gọi là Loa Sư điếm. Ta mua khoảnh ruộng ở nơi đó, nhân đến xem ruộng mà mắc bệnh. Nghe nói Bàng An Thường 龐安常 người Ma Kiều giỏi về y nhưng tai điếc, liền tìm đến xin chữa trị. Bệnh khỏi, cùng với ông ta đến chơi chùa Thanh Tuyền. Chùa ở huyện Kỳ Thuỷ, ngoài Quách Môn khoảng 2 dặm, có suối rửa bút của Vương Dật Thiếu 王逸少 (tức Vương Duy), nước cực ngọt, chảy xuống khe Lan, nước khe chảy về tây. Nên ta viết bài ca.” Bài ca nói ở đây chính là bài từ này.
[1] Các sách Trung Hoa đều nói nước chảy về phía đông. Nơi đây nước chảy về tây là ngược.
[2] Bạch Cư Dị đời Đường có câu thơ: “Gà vàng giục sáng gáy giờ sửu”. Ở đây tác giả dùng trái lại, ý nói chớ nên buồn tuổi già mà phải trở lại như gà vàng gáy sáng.