19/04/2024 20:40Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi Vanachi vào 14/01/2008 18:55
Nguyên tác
出處殊途聽所安，
山林何得賤衣冠？
華歆一擲金隨重，
大是渠儂被眼謾。
Phiên âm
Xuất xứ thù đồ thính sở an,
Sơn lâm hà đắc tiện y quan?
Hoa Hâm[1] nhất trịch kim tuỳ trọng,
Đại thị cừ nùng bị nhãn man.Dịch nghĩa
Xuất thân khác nhau thì mọi thứ an định cũng khác nhau,
Có phải (văn thơ) nơi sơn lâm thì được, còn nơi quan trường thì rẻ rúng?
Hoa Hâm nhặt vàng rồi lại ném đi ngay,
Có lẽ cũng do mắt mình nhìn nhầm.Bản dịch của Điệp luyến hoa
An định mọi điều tại xuất thân,
Quan trường rẻ rúng kém sơn lâm ?
Nhặt vàng lại ném Hoa Hâm nọ,
Có lẽ cũng do mắt đã nhầm.
Bài này luận về hiện tượng trọng thơ của sơn lâm ẩn sĩ và khinh rẻ thơ đài các tại quan trường. Có quan điểm khá phổ biến cho rằng quan trường là chốn công danh lợi lộc, mài giũa câu chữ cốt để cầu danh, nên coi trọng đạo học ở chốn giang hồ. Nguyên Hiếu Vấn dùng tích Hoa Hâm ném vàng để đặt nghi vấn về quan điểm này.
[1] Đời Tam Quốc, Quản Ninh và Hoa Hâm vốn là bạn tốt của nhau. Một hôm hai người rẫy đất làm ruộng thì thấy một cục vàng, Quản Ninh không thèm để ý coi như cục gạch, còn Hoa Hâm nhặt lên nhìn một lúc lại vứt đi. Một hôm khác, khi đang ngồi học, có tiếng rộn rã của quan lớn đi qua, Quản Ninh coi như không nghe thấy, Hoa Hâm bỏ sách chạy ra xem, khi quay vào thấy Quản Ninh cắt đôi cái chiếu hai người ngồi học và nói: "Từ nay anh không còn là bạn tốt của tôi nữa". Người đời sau thường dùng câu chuyện nay để luận chân quân tử và nguỵ quân tử.