26/04/2024 16:03Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Cổ phong (cổ thể); Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Minh
Đăng bởi tôn tiền tử vào 28/01/2019 09:04
Nguyên tác
掉臂長安市，
遥從日邊來。
因過芒碭下，
步上歌風臺。
沛公善任使，
猛士亡其骸。
帝業袖手成，
慷慨襟抱開。
大風飛雲亦壯哉！
韓彭英盧相繼死。
寄命寺人髀股間，
未央志氣拉颯摧。
相望千餘年，
安能為之哀？
明朝放舟淮浦去，
項王韓侯祠下亦徘徊。
Phiên âm
Trạo tý[1] Trường An[2] thị,
Dao tòng nhật biên lai.
Nhân quá Mang Đãng[3] hạ,
Bộ thướng Ca Phong đài.
Bái Công thiện nhiệm sử,
Mãnh sĩ vong kỳ hài.
Đế nghiệp tụ thủ thành,
Khảng khái khâm bão khai.
Đại phong phi vân diệc tráng tai!
Hàn Bành Anh Lư[4] tương kế tử.
Ký mệnh tự nhân[5] bễ cổ[6] gian,
Vị Ương[7] chí khí lạp táp tồi.
Tương vọng thiên dư niên,
An năng vị chi ai?
Minh triêu phóng chu Hoài Phố khứ,
Hạng vương[8] Hàn hầu[9] từ hạ diệc bồi hồi.Dịch nghĩa
Tay vung vẩy đi giữa thành Trường An
Xa từ nơi mặt trời mọc đến
Nhân đi qua núi Mang Đãng
Bước lên đài Ca Phong
Bái Công khéo dùng nhân tài
Bậc tài giỏi giúp rập quên mình
Chắp tay nên nghiệp đế
Khảng khái mở rộng vạt áo
Gió cuốn mây bay mạnh mẽ thay
Hàn Bành Anh Lư nối nhau chết
Cuối đời để cho bọn nội thị lung lạc
Chí khí cung Vị Ương sụp đổ
Đến nay đã cách hơn một nghìn năm
Sao có thể vì thế mà buồn thương
Sáng mai thuyền xuôi về Hoài Phố
Đứng trước đền Hạng vương và Hàn hầu cũng thấy bâng khuângBản dịch của Lê Xuân Khải
Trường An tay vung vẩy
Từ miền Đông đến đây
Nhân qua núi Mang Đãng
Bước lên Ca Phong đài
Bái Công khéo điều khiển
Tráng sĩ quên hình hài
Nghiệp đế lồng tay áo
Mở lòng khảng khái thay
Gió lớn nổi mây bay mạnh mẽ!
Chết nối nhau Quán Bố Bành Hàn
Mệnh trao mấy kẻ cận thần
Vị Ương chí khí đã tàn còn đâu
Hơn nghìn năm cách nhau xa vậy
Đâu thể vì việc ấy buồn đau
Thuyền xuôi Hoài Phố sáng sau
Trước miếu Hàn Hạng khỏi sao bồi hồi
Ca Phong đài là nơi Bái Công Lưu Bang sau khi bình định thiên hạ, trên đường về, qua làng quê, cho mời tất cả hương thân phụ lão đến chung vui uống rượu, say gõ thẻ tre hát bài “Đại phong khởi hề vân phi dương, Uy gia hải nội hề quy cố hương, An đắc mãnh sĩ hề thủ tứ phương!” (Gió lớn nổi mây tan, Oai chùm hải nội trở về cố hương, Sao có được mảnh sĩ để giữ bốn phương). Người sau xây đài ở nơi này, lấy tên là Ca Phong đài, nghĩa là đài nơi hát bài ca gió lớn.
[1] Hình dung vẻ tự nhiên.
[2] Chỉ Bắc Kinh.
[3] Tên gọi chung núi Mang và núi Đãng, ở phiá Bắc huyện Vĩnh Thành, Hà Nam. Hai núi cách nhau tám dặm. Khi Lưu Bang khởi binh, lấy nơi này làm căn cứ.
[4] Hàn Tín, Bành Việt, Anh Bố, Lư Quán, bốn công thần giúp cho Lưu Bang nên nghiệp đế, sau lần lượt bị Lưu Bang sát hại.
[5] Chức quan nhỏ để sai vặt trong cung đình.
[6] Vế đùi. Câu này chỉ những năm cuối đời của Lưu Bang bị cận thần thao túng (thực tế là Lữ Hậu).
[7] Tên cung nhà Hán.
[8] Tức Hạng Vũ.
[9] Tức Hàn Tín.