29/03/2024 15:07Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Nghĩa mã trủng
義馬冢

Tác giả: Ngải Tính Phu - 艾性夫

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nguyên
Đăng bởi tôn tiền tử vào 24/02/2019 23:53

 

Nguyên tác

訴得冤伸意始休,
敝帷埋骨幾經秋。
獸心猶辦死報主,
人面卻甘生事仇。
作傳自應班豫讓,
論功何止及留侯。
世間義字無人識,
寫在荒丘馬冢頭。

Phiên âm

Tố đắc oan thân ý thuỷ hưu,
Tệ duy mai cốt kỷ kinh thu.
Thú tâm do bạn tử báo chủ,
Nhân diện tức cam sinh sự cừu.
Tác truyền tự ứng ban Dự Nhượng[1],
Luận công hà chỉ cập Lưu Hầu[2].
Thế gian nghĩa tự vô nhân thức,
Tả tại hoang khâu mã trủng đầu.

Bản dịch của phanlang @www.tvvn.org

Làm sao kể hết nỗi oan,
Màn hư chôn nắm xương tàn bao năm.
Dạ thú lấy chết báo đền,
Mặt người xử tốt lại sinh thù hằn.
Trung so Dự Nhượng ngang bằng,
Còn công sao chỉ sánh chăng Lưu Hầu.
Thế gian chữ “nghĩa” ở đâu,
Chính đây tại Mã Trủng Đầu mộ hoang.
Nghĩa mã trủng là mồ chôn một con ngựa trung thành tại đồi Du Thụ 榆樹, Tảo Dương, thuộc Tương Dương, Hồ Bắc, có ghi 3 chữ “Nghĩa mã trủng”. Thời xưa tương truyền tại Tảo Dương có một đề đốc tên Vương Quang Lý 王光理 mua được một con thanh tông mã 青鬃馬 (ngựa quý bờm xanh) ốm của một người dân, đem về chăm nuôi, ngựa càng ngày càng khoẻ. Ngựa giúp Vương Quang Lý rất nhiều lúc chinh chiến vì chạy nhanh, dai sức, can đảm và trung thành. Hết chiến tranh ngựa được giao cho người chị để xử dụng. Ngựa không chịu, nhịn ăn uống rồi chết.

[1] Một thích khách thời Chiến Quốc, bề tôi thân tín của Trí Bá Dao 智伯瑤. Trí Bá Dao là một đại thần của nước Tấn, vì hiềm khích với 3 họ lớn Hàn 韓, Triệu 趙, Nguỵ 魏 (cũng của nước Tấn), bị 3 họ kia vây đánh thua chết (453 trCN), cả gia tộc hơn 200 người bị xử trảm. Dự Nhượng bôi mặt, nuốt than, giả dạng ăn mày, tìm cách đến gần để báo thù cho Trí Bá nhưng không được, cuối cùng tự sát.
[2] Tức Trương Lương 張良 (?-186 trCN), công thần nhà Hán, cùng Hàn Tín, Tiêu Hà,... giúp Lưu Bang đánh bại Hạng Võ, lập ra nhà Hán. Trương Lương không làm quan, thối lui đi ở ẩn.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Ngải Tính Phu » Nghĩa mã trủng