25/04/2024 13:44Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 02/05/2022 16:01
Nguyên tác
屈指行庚己巳秋，
自身日省愧非夫。
外而履郡無良策，
內是齊家太拙謀。
向對我人徒忸怩，
獨將心事暗綢繆。
七情這裏爲一要，
不怨天人亦不尤。
Phiên âm
Khuất chỉ hành canh Kỷ Tị[1] thu,
Tự thân nhật tỉnh quý phi phu.
Ngoại nhi lý quận vô lương sách,
Nội thị tề gia thái chuyết mưu.
Hướng đối ngã nhân đồ nữu ní (ni),
Độc tương tâm sự ám trù mâu.
Thất tình[2] giá lý vi nhất yếu,
Bất oán thiên nhân diệc bất vưu[3].Dịch nghĩa
Tính đốt ngón tay từ mùa thu năm Kỷ Tị
Ngày xuân xét mình thấy xấu hổ không đáng tài làm trai
Ở ngoài giữ quận chẳng có kế hay
Bên trong coi nhà toàn mẹo khờ khạo
Đối xử với người ta chỉ những rụt rè
Một bầu tâm sự mờ tối sai lầm
Trong bảy thứ tình cảm chỉ có một thứ cốt yếu
Là đừng oán trời cũng đừng lo ưu.Bản dịch của Nguyễn Hữu Thăng
Từ thu Kỷ Tỵ đến bây giờ
Luống thẹn trai tài chẳng xứng cho
Giữ quận ngoài đời không kế giỏi
Tề gia trong họ vẫn mưu khờ
Kết giao người khác còn e ngại
Tâm sự mình ta thấy tối mờ
Tình cảm bảy điều, quan trọng nhất:
Trời xanh chớ oán, cũng đừng lo.
Đinh Mùi là năm 1787.
[1] Hoàng Nguyễn Thự sinh năm Kỷ Tị (1749). Nhân ngày rỗi, tác giả bấm đốt ngón tay tính lại cuộc đời.
[2] Bảy thứ tình cảm gồm: hỉ 喜, nộ 怒, ai 哀, cụ 懼, ái 愛, ố 惡, dục 欲 (mừng, giận, buồn, sợ, thương, ghét, ham muốn).
[3] Đừng oán trời cũng đừng lo ưu. Câu này mượn ý từ thành ngữ “Bất vưu thiên bất oán nhân” (Đừng nên oán trời cũng đừng nên oán trách người khác).