28/03/2024 17:19Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Đề Từ Trọng Phủ Canh Ẩn đường
題徐仲甫耕隱堂

Tác giả: Nguyễn Trãi - 阮廌

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 13/04/2007 15:19

 

Nguyên tác

去怕繁花沓軟塵,
一犁岩畔可藏身。
商家令佐稱莘野,
漢世高風仰富春。
松菊猶存歸未晚,
利名不羨隱方真。
嗟余久被儒冠誤,
本是耕閒釣寂人。

Phiên âm

Khứ phạ phồn hoa đạp nhuyễn trần,
Nhất lê nham bạn khả tàng thân.
Thương gia lệnh tá xưng Sằn Dã[1],
Hán thế cao phong ngưỡng Phú Xuân[2].
Tùng cúc do tồn[3] quy vị vãn,
Lợi danh bất tiển ẩn phương chân.
Ta dư cửu bị nho quan ngộ[4],
Bổn thị canh nhàn điếu tịch nhân.

Dịch nghĩa

(Ông) từ bỏ chốn xa hoa đầy bụi bặm
Đến đây tự giấu mình để cày bên núi đá
Sằn Dã (Y Doãn) từng lưu tiếng phục vụ tốt cho nhà Thương
Noi gương đỉnh Phú Xuân (tức Nghiêm Tử Lăng) về vụ vua Hán mời ra phục vụ (mà không nhận)
Lúc trở về tùng cúc đang còn đấy
Lợi danh chẳng tiện gì, ở ẩn là phương sách chân thực
Tự than mình đã lâu bị ngộ nhận vì vẻ nho quan
Vốn chỉ thích cày ruộng, câu cá, sống đời ẩn dật.

Bản dịch của Lê Cao Phan

Tránh nơi đô hội chất chồng bụi
Lên núi cày riêng, đúng sở cầu
Sằn Dã phò Thương, dù phục nhất
Phú Xuân khước Hán, cũng gương đầu
Cúc tùng đón chủ về chưa muộn
Ẩn dật từ danh, ý đã sâu
Ôi mũ nhà nho từng lắm lụy
Vốn ưa nhàn: lưỡi cuốc, cần câu.
[1] Chỉ Y Doãn, người hiền sĩ cày ruộng đời nhà Thương (Trung Quốc), vua phải vời ba lần mới chịu giữ chức tể tướng, đủ tài bình trị quốc dân.
[2] Một ngọn núi ở tỉnh Chiết Giang (Trung Quốc) nơi Nghiêm Tử Lăng (tức Nghiêm Quang) ở ẩn. Bạn của ông là Lưu Tú, sau khi diệt Vương Mãng lên ngôi xưng là Quang Vũ, nhiều lần cho người đến núi Phú Xuân rước bạn về giúp, nhưng cao sĩ đời Đông Hán này từ chối.
[3] Tác giả lấy từ bài Quy khứ lai từ của Đào Tiềm (đời Đông Tấn, Trung Quốc) trong đó có câu: Tam kính tựu hoang, tùng cúc do tồn (Ba lối cũ tuy bỏ hoang nhưng tùng cúc hãy còn, để nói về sự ẩn dật của các quan xưa).
[4] Đỗ Phủ nói: Nho quan đa ngộ thân (Ăn mặc theo lối nhà nho nhiều khi bị lâm lụy). Ý nói theo đạo Nho không hợp thời bấy giờ. Lý Gia Hựu đời Đường cũng có câu: Thanh bào kim dĩ ngộ nho sanh. (Mặc áo xanh làm kẻ nhà nho, nay thấy mình đã lầm).

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Nguyễn Trãi » Đề Từ Trọng Phủ Canh Ẩn đường