26/04/2024 00:26Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 06/07/2016 10:51
Nguyên tác
昨晚離杯席未班，
雲收雨捲鳥飛還。
悠然坐憶九龍事，
忽若同遊三峝間。
漢斷羌胡西保蜀，
周藩京洛北開山。
邊防國計如今日，
臣分勞勞敢愛閒。
Phiên âm
Tạc vãn ly bôi tịch vị ban,
Vân thu vũ quyển điểu phi hoàn.
Du nhiên toạ ức Cửu Long sự[1],
Hốt nhược đồng du Tam Động[2] gian.
Hán đoạn Khương Hồ tây bảo Thục,
Chu phiên Kinh Lạc bắc khai san.
Biên phòng quốc kế như kim nhật,
Thần phận lao lao cảm ái gian.Dịch nghĩa
Đêm qua nâng chén chia tay, tiệc còn chưa dứt
Thì mây cuốn mưa tan, chim vội bay về
Ngồi nhớ chuyện Cửu Long mà ngùi ngùi khôn xiết
Bỗng như cùng đi chơi cõi Tam Động mà mọi lẽ hiểu thông
Nhà Hán bảo vệ đất Thục ở phía tây, phải dứt được rợ Khương Hồ
Nhà Chu phải mở núi ở phương bắc mới có phên giậu Lạc Kinh
Việc phòng giữ biên giới đã trở thành quốc sách như bây giờ
Thì thân phận bầy tôi vất vả đâu dám thư nhànBản dịch của Nguyễn Văn Huyền
Đêm qua chén tiễn, tiệc chưa rồi,
Mây cuốn mưa tan, vội trở lui.
Nhớ đến Cửu Long cơn bối rối,
Tựa vào Tam Động, lẽ phanh phui.
Bền đô, cần vững giậu phên đã,
Yên cõi, phải trừ giặc giã thôi.
Quốc kế phòng biên nay cấp bách,
An nhàn đâu dám phận bầy tôi.
Nguyễn Văn Tường, quê ở tỉnh Quảng Trị, đỗ cử nhân năm 1852, lúc đầu làm tri huyện Thành Hoá (Quảng Trị) rồi năm 1864 làm phủ doãn Thừa Thiên. Cũng năm ấy, ông được cử kiêm chức Khuyến nông sứ tỉnh Quảng Trị. Bài thơ trên được làm trong dịp ấy.
Hai câu 5 và 6 lấy ý trong sử Trung Quốc đời Chu và Đông Hán. Đại ý: muốn giữ yên bờ cõi, phải dẹp bằng hết các lực lượng chống đối, phải xây được các vùng lân cận thành vững mạnh, làm phên giậu cho kinh đô. Quảng Trị ở sát phía bắc Thừa Thiên Huế.
[1] Chuyện Cửu Long. Cửu Long là con sông ở Nam Kỳ, đây chỉ việc Nam Kỳ bị thực dân Pháp đánh chiếm.
[2] Chữ sách Đạo gia, chỉ ba điều cơ bản trong giáo lý, nắm được ba điều đó sẽ thông hiểu được mọi sự huyền diệu.