19/04/2024 17:52Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ca trù (hát nói); Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 29/02/2020 10:56
Hỏi những kẻ văn nhân tài tử,
Chữ hàn nho là chữ làm sao.
Bắc thang lên mượn bút Thiên Tào[1],
Dám xin đổi chữ “hàn[2]” ra chữ “áo[3]”.
Chí bất tại ôn, quân tử tháo,
Y vô sỉ ác, trượng phu tâm.[4]
Nhủ bắc, nam những khách tri âm,
Trong đèn sách, áo thiên câm[5] sẵn đó.
Đùng tiếng sấm vang trong vũ trụ,
Sức vẫy vùng ai có kém ai đâu.
Bước công danh kẻ trước người sau,
Đừng ghen ghét, cũng đừng mai mỉa vội.
Rồi có lúc phong vân[6] gặp hội,
Đem bút nghiên đón lấy đai cân.
Trên vai một gánh quân thân[7].
Hàn nho là người học trò lúc còn hàn vi.
[1] Viện Thiên Tào ở trên trời, giữ sổ sách về văn mạch của mọi người ở thế gian.
[2] Hàn 寒 là lạnh.
[3] Áo 燠 là ấm.
[4] Chữ Hán: 志不在溫君子操，衣無恥惡丈夫心. Nghĩa: Chí không ở no ấm mà là tiết tháo của người quân tử, Áo không thẹn mặc xấu mà là lòng kẻ trượng phu. Câu trước từ Tống sử, Vương Tăng nói: “Sinh bình chí bất tại ôn bão” 生平志不在溫飽 (Bình sinh của ta chí không ở chỗ ấm no). Câu dưới từ Luận ngữ, thiên Lý nhân: “Sĩ chí ư đạo, nhi sỉ ác y ác thực, vị túc dữ nghị dã” 士志於道，而恥惡衣惡食，未足與議也 (Kẻ sĩ chí ở đạo, mà còn lấy sự ăn mặc xấu làm thẹn, thì chưa đáng bàn đến).
[5] Áo ngàn vàng. Cổ thi: “Thư trung tự hữu thiên kim y” 書中自有千金衣 (Trong sách tự đã có áo nghìn vàng).
[6] Chỉ lúc thời vận đến.
[7] Vua và cha mẹ, những người phải thờ phụng.