25/04/2024 08:35Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 25/01/2020 13:00
Nguyên tác
窮途至此對天居，
山水蒼茫四顧如。
國運赴流無記慮，
家情莫問夢中思。
草庵隱蹟忘塵世，
白燭觀經念佛陀。
為女孝親安以報，
今生難望到鄉閭。
Phiên âm
Cùng đồ chí thử đối thiên cư,
Sơn thuỷ thương mang tứ cố như.
Quốc vận phó lưu vô ký lự,
Gia tình mạc vấn mộng trung tư.
Thảo am ẩn tích vong trần thế,
Bạch chúc quan kinh niệm Phật đà.
Vi nữ hiếu thân an dĩ báo,
Kim sinh nan vọng đáo hương lư.Bản dịch của Điệp luyến hoa
Cùng đường tìm tới để nương nhờ,
Sông núi xung quanh phủ mịt mù.
Vận nước mặc trôi khôn níu giữ,
Tình nhà chớ hỏi gửi cơn mơ.
Nhà tranh ẩn tích quên trần thế,
Nến trắng coi kinh niệm Phật tu.
Phận gái ơn cha sao báo đáp,
Thân như làn khói toả hơi mờ.
Bài thơ được chép trong sách Chư gia đề vịnh vựng tuyển của Bùi Đức Hãn ở thôn Yên Trung, xã Yên Đồng, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định.
Tháng 3 năm Mậu Dần (1398), Hồ Quý Ly bắt vua Trần Thuận Tông đi tu ở cung Bảo Thanh, nhường ngôi cho thái tử Trần Án 3 tuổi. Chị gái của thái tử là Bạch Hoa 17 tuổi được Hồ Nguyên Trừng phái Nguyễn Bằng Cử hộ tống đi ẩn. Nguyễn đưa công chúa đến núi Cẩm Long ở và thác tích ở đó. Đền thờ và chùa Trinh Sơn (còn gọi là chùa Phật Tích) đều ở trên núi Bổ Đà dãy Cẩm Long nhìn ra sông, nay thuộc thôn Động Xuyên, xã Thanh Hải, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam, bên tây đường quốc lộ 1A. Núi Chùa năm bên bờ sông Đáy, trên địa bàn Kẽm Trống là danh thắng nổi tiếng của Hà Nam. Câu đối thờ ở chùa do Khiếu Năng Tĩnh, Đốc học Hà Nội, viết năm 1885: “Trần triều thuỷ tạo lưu tiên tích; Nguyễn chúa trùng tu sáng Phật đài” (Mới dựng tự thời Trần để lại dấu vết người tiên; Tới khi chúa Nguyễn qua đây cho phép sửa lại chùa và tạo thêm đài thờ Phật).