10/11/2024 05:06Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Từ phẩm; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 11/08/2008 19:53
Nguyên tác
孤桐三尺,
哀絲五縷,
代當年,房相傳幽憤。
戀國憂讒,
把萬斛傷心說盡。
董庭蘭愧他紅粉。
參橫月落,
猿啼鶴怨,
縱吳兒,暫聽誰忍?
老我工愁,
怎相看,文通題恨。
恐明朝,霜華添鬢。
Phiên âm
Cô đồng[1] tam xích,
Ai ty[2] ngũ lũ,
Đại đương niên, Phòng tướng[3] truyền u phẫn.
Luyến quốc ưu sàm,
Bả vạn hộc thương tâm thuyết tận.
Đổng Đình Lan[4] quý tha hồng phấn[5].
Sâm[6] hoành nguyệt lạc,
Viên đề hạc oán,
Túng Ngô nhi[7], tạm thinh thuỳ nhẫn?
Lão ngã công sầu,
Chẩm tương khán, Văn Thông đề hận[8].
Khủng minh triều, sương hoa[9] thiêm mấn.Bản dịch của Phan Văn Các
Ngô đồng ba thước
Tơ buồn năm sợi
Thay Ông Phòng thuở trước truyền u phẫn
Thương nước lo gièm
Nói hết mọi thương tâm uất hận
Đổng Đình Lan thẹn nàng hồng phấn
Sâm ngang trăng lặn
Vượn kêu hạc oán
Dẫu Ngô nhi nghe sao chịu đặng?
Già vốn hay sầu
Nỡ nhìn sao Văn Thông đề hận?
Sợ mai ngày tóc sương thêm trắng?
Lời tự: “Đề Vĩ Dạ Nam cầm khúc hậu, tương truyền truyền cầm thị tiền triều quốc thúc tao sàm bãi chính hậu sở chế, thanh thậm ai, duy cựu giáo phường Trần đại nương độc đắc chi” 題葦野南琴曲後,相傳傳琴是前朝國叔遭讒罷政後所製,聲甚哀,惟舊教坊陳大娘獨得之 (Đề ở sau khúc Nam cầm Vĩ Dạ, tương truyền khúc đàn do chú ruột của vua triều trước sau khi bị gièm pha bèn bỏ triều về làm ra, tiếng rất ai oán, chỉ có đại nương họ Trần trong giáo phường cũ là được truyền).
[1] Chỉ cây đàn.
[2] Chỉ dây đàn.
[3] Tức Phòng Quản 房琯, tự Thứ Luật 次律, người đất Hà Nam (Trung Quốc), thuở nhỏ hiếu học, sau làm đến Hiệu thư lang, Thái thú, Tể tướng.
[4] Tức Đổng Đại 董大, là cầm sư nổi danh đời Đường Túc Tông, được Phòng Quản tín mộ nhưng sau cậy thế nhận hối lộ nên bị hạch tội và khiến Phòng Quản cũng bị giáng làm Thái tử thiếu sư.
[5] Chỉ Trần đại nương.
[6] Một ngôi sao trong Nhị thập bát tú.
[7] Theo Tấn thư, Hạ Thống truyện, Hạ Thống 夏統 tự Trọng Ngự 仲御, người Cối Kê đời Tây Tấn, mồ côi cha từ nhỏ, nhà nghèo nhưng rất có hiếu với mẹ và hoà thuận với các anh em, và tự học thành tài. Những người quen khuyên Thống ra làm quan nhưng Thống không chịu vì cho rằng chốn quan trường hắc ám hủ bại. Một lần Hạ Thống lên kinh đô Lạc Dương để mua thuốc cho mẹ, thái uý Giả Sung 賈充 tình cờ gặp và mến tài, tìm nhiều cách mời ra làm quan nhưng Thống không nhận. Giả Sung than: “Thử Ngô nhi thị mộc nhân thạch tâm dã” 此吳兒是木人石心也 (Đức nhóc nước Ngô này đúng là như gỗ đá).
[8] Giang Yêm 江淹 tự Văn Thông 文通, người nước Lương thời Nam Bắc triều, tuổi trẻ đã nổi danh văn chương, có viết các bài Hận phú 恨賦, Biệt phú 別賦.
[9] Chỉ tóc bạc.