26/04/2024 18:14Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi Lâm Xuân Hương vào 19/06/2016 14:50
Nguyên tác
我宿五松下，
寂寥無所歡。
田家秋作苦，
令女夜舂寒。
跪進雕胡飯，
月光明素盤。
令人慚漂母，
三謝不能餐。
Phiên âm
Ngã túc Ngũ Tùng hạ,
Tịch mịch vô sở hoan.
Điền gia thu tác khổ,
Lệnh nữ dạ thung hàn.
Quỵ tiến[1] điêu hồ[2] phạn,
Nguyệt quang minh tố bàn,
Lệnh nhân tàm Phiếu mẫu[3],
Tam tạ bất năng xan.Dịch nghĩa
Ta ngủ nhờ dưới chân núi Ngũ Tùng,
Nơi đây] yên lặng không có gì vui.
Nhà làm ruộng mùa thu rất khổ,
Con gái chủ đêm còn phải giã gạo trong giá lạnh.
Bà cụ quỳ trao cơm gạo ngon,
Ánh trăng soi mâm cơm hạt trắng tinh.
Làm ta tự thẹn như nhận cơm của Phiếu mẫu,
Ba lần từ tạ không dám ăn.Bản dịch của Nguyễn Minh
Núi Ngũ Tùng ngủ nhờ tối nọ
Thôn lặng yên chẳng có gì vui
Nhà nông vất vả suốt đời
Trẻ con giã gạo rã rời đêm thu
Cơm gạo ngon cụ quỳ đưa tới
Dưới ánh trăng sáng chói mâm cơm
Thẹn thầm Phiếu Mẫu ban ơn
Ba lần từ tạ, khôn cầm lấy ăn.
Núi Ngũ Tùng nay ở phía nam thành phố Đồng Lăng tỉnh An Huy. Tác giả một buổi chiều lỡ độ đường, ngủ nhờ nhà bà họ Tuân một đêm, như ông mô tả trong bài này.
[1] Quỳ dâng. Nhà cụ Tuân nghèo, ăn cơm trải chiếu xuống đất ngồi. Cụ đưa cơm cho tác giả, phải quỳ đưa, nên vô tình lại hoá ra cử chỉ quá cung kính.
[2] Một giống lúa rừng cho gạo ngon.
[3] Bà cụ già chuyên giặt vải thuê. Khi Hàn Tín (người giúp Lưu Bang mở ra nhà Tiền Hán) còn hàn vi, nhiều bữa không có gì ăn, cụ Phiếu lại thương tình cho cơm ăn. Sau này Tín lập công lớn, được Hán Cao Tổ phong Sở vương, có hậu tạ bà một ngàn tiền vàng.