19/04/2024 20:45Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vodanhthi vào 21/06/2010 18:18
Nguyên tác
庠門最少昔相推，
秋選如今長鬢眉。
塲屋定非文上論，
交遊曾是意中期。
管教白日拋閒過，
到底黃花入夢遲。
一路功名從此做，
以前四十九年知。
Phiên âm
Tường môn tối thiểu tích tương suy,
Thu tuyển như kim trưởng tấn my.
Trường ốc định phi văn thượng luận,
Giao du tằng thị ý trung kỳ.
Quản giao bạch nhật[1] phao gian quá,
Đáo để hoàng hoa[2] nhập mộng trì.
Nhất lộ công danh tòng thử tố,
Dĩ tiền tứ thập cửu niên tri.Dịch nghĩa
Suy tưởng lại những chuyện xưa ở nhà trường khi ta còn nhỏ,
Dự thi tuyển mùa thu, đến nay lông mày, râu mặt đã mọc dài.
Chuyện thi cử ở trường ốc, đỗ hay trượt đã bàn luận trên bài thi,
Ý ta chỉ muốn hẹn hò nhau mà giao du.
Tiếc thay vận hạn vinh hiển đã đi trượt thời gian,
Giấc mộng hoa cúc vàng dù có muộn nhưng cũng đã đến.
Thôi con đường công danh hẹn từ đây,
Chuyện bốn mươi chín năm qua biết rõ rồi.Bản dịch của Trần Bá Chí
Tuổi trẻ vào trường kể đã lâu,
Đến nay dài rậm cả mày râu.
Hơn thua chớ luận trong thi cử,
Du ngoạn là điều ta sở cầu.
Ngày trắng đời vinh chưa gặp hội,
Cúc vàng vào mộng đã chờ lâu!
Từ đây mở vận công danh mới,
Bốn chín năm rồi đã hiểu sâu.
Bản phiên âm và chú thích của PGS.TS sử học Trần Bá Chí, bản dịch nghĩa của NXB Hải Phòng.
[1] Từ câu "Bạch nhật y tú", ngày trắng đời vinh, được mặc áo đẹp giữa ban ngày.
[2] Hoa cúc, chỉ mùa thu, là mùa thi cử nhân, nên thường gọi thi cử nhân là thu thi, thi tiến sĩ là xuân thi.