27/04/2024 00:54Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Kinh thi; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Chu
Đăng bởi Vanachi vào 04/10/2005 10:27
Nguyên tác
有杕之杜，
其葉湑湑。
獨行踽踽，
豈無他人？
不如我同父。
嗟行之人，
胡不比焉？
人無兄弟，
胡不佽焉？
Phiên âm
Hữu đệ chi đỗ,
Kỳ diệp tử tử.
Độc hành củ củ,
Khỉ vô tha nhân ?
Bất như ngã đồng phụ,
Ta hành chi nhân,
Hồ bất tỵ yên ?
Nhân vô huynh đệ,
Hồ bất thứ yên ?Dịch nghĩa
Có cây đỗ lẻ loi một mình.
Lá đơm rườm rà.
Còn ta thì đi thui thủi một mình.
Há lại không có người khác để cùng đi với ta hay sao ?
Chỉ vì những người ấy không như anh em ruột một cha với ta.
Than ôi! Những người đi đường,
Sao không phụ giúp ta ?
Gặp người không có anh em,
Sao lại không đỡ đần ?Bản dịch của Tạ Quang Phát
Có cây đỗ nọ lẻ loi,
Lá chen đều thấy xanh tươi rườm rà.
Bước lần thui thủi mình ta,
Há không người khác để mà đi chung ?
Vì người cha mẹ chẳng đồng.
Đi đường người cứ thung dung vô tình.
Sao không giúp đỡ tay đành ?
Gặp người cô độc thiếu anh em này.
Sao không giúp đỡ mảy may ?
Chú giải của Chu Hy:
Chương này thuộc hứng.
đệ: lẻ loi một mình.
đỗ: cây xích đường.
tử tử: dáng rườm rà.
củ củ: dáng lẻ loi, không có ai gần gũi.
đồng phụ: anh em cùng một cha.
tỵ: phụ giúp.
thứ: giúp đỡ.
Đây là lời của người không có anh em, tự xót thương cho mình cô độc mà cầu xin người giúp đỡ. Nói rằng: cây đỗ lẻ loi một mình mà lá vẫn xanh tươi rườm rà. Còn người mà không có anh em thì đi một mình lẻ loi, lại chẳng như cây đỗ vậy. Nhưng há lại không có người nào khác để đi cùng chung hay sao? Chỉ vì những người ấy không như anh em cùng một cha với ta, nên ta không khỏi phải đi lẻ loi một mình. Cho nên than thở người đi đường sao không thương xót đến ta phải đi một mình mà gần gũi với ta, tội nghiệp cho ta không có anh em mà giúp đỡ ta.