25/04/2024 18:36Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi Vanachi vào 30/12/2007 16:13
Nguyên tác
慷慨歌謠絕不傳，
穹廬一曲本天然。
中州萬古英雄氣，
也到陰山敕勒川。
Phiên âm
Khảng khái ca dao tuyệt bất truyền,
Khung lư[1] nhất khúc bản thiên nhiên.
Trung châu[2] vạn cổ anh hùng khí,
Dã đáo Âm sơn[3] Sắc Lặc xuyên[4].Dịch nghĩa
Dân ca khảng khái đã hết, không còn truyền lại nữa,
Một khúc lều tranh vốn tự nhiên.
Khí anh hùng từ ngàn xưa tại Trung Châu,
Đã đến bình nguyên Sắc Lặc tại Âm Sơn.Bản dịch của Điệp luyến hoa
Dân ca khảng khái chẳng lưu truyền,
Một khúc lều tranh vốn tự nhiên.
Muôn thuở Trung Châu hùng khí cũ,
Đến vùng Sắc Lặc tại Âm Sơn.
Bài này bình về bài dân ca Sắc Lặc ca 敕勒歌 của phương bắc đời Nam Bắc triều tả cảnh sinh hoạt của dân du mục. Trong Nhạc phủ quảng đề chép bài này: “Sắc Lặc xuyên, Âm Sơn hạ, thiên tự khung lư, lung cái tứ dã. Thiên thương thương, dã mang mang, phong xuy thảo đê kiến ngưu dương.” 敕勒川，陰山下，天似穹廬，籠蓋四野。天蒼蒼，野茫茫，風吹草低見牛羊。 (Bình nguyên Sắc Lặc, dưới núi Âm Sơn, trời như chiếc lều, bao trùm lên bốn nội. Trời xanh xanh, nội mênh mông, gió thổi cỏ rạp xuống thấy bò dê). Bài Sắc Lặc ca ngôn từ hào phóng, cương kiện. Nguyên Hiếu Vấn vốn coi trọng dân ca, ông nhận ra rằng phong cách hào phóng khảng khái của thơ ca Trung Nguyên đã hoà nhập vào dân ca du mục thiểu số phương bắc.
[1] Nhà lều của dân du mục phương bắc, tục gọi là “Mông Cổ bao”. Khung lư nhất khúc: chỉ khúc ca Sắc Lặc ca.
[2] Ở đây chỉ vùng trung nguyên thuộc triều Kim. Nguyên Hiếu Vấn từng sưu tập thơ ca đời Kim biên thành Trung châu tập.
[3] Tên dãy núi, xuất phát từ tây bắc Hà Sáo, kéo dài một dải tới phía nam vùng tự trị Nội Mông.
[4] Bình nguyên Sắc Lặc, nay thuộc huyện Sóc tỉnh Sơn Tây.