26/04/2024 02:16Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thanh
Đăng bởi tôn tiền tử vào 09/05/2019 22:09
Nguyên tác
荷鋤畏官去荷戈，
虎符下調征交河。
經年不睹雲中雁，
夜夜空閨惡夢多。
朝來慘報全軍沒，
寸骨不歸歸辮髮。
結髮恩深剪紙幡，
葬君遺髮招君魂。
魂兮莫怨沙場死，
戰死沙場鮮餘罪。
東家阿父死官粮，
官府下令械妻子。
Phiên âm
Hà sừ uý quan khứ hà qua,
Hổ phù[1] hạ điều chinh Giao Hà[2].
Kinh niên bất đổ vân trung nhạn,
Dạ dạ không khuê ác mộng đa.
Triêu lai thảm báo toàn quân một,
Thốn cốt bất quy quy biện phát.
Kiết phát ân thâm tiễn chỉ phan[3],
Táng quân di phát chiêu quân hồn.
Hồn hề mạc oán sa tràng tử,
Chiến tử sa trường tiên dư tội[4].
Đông gia a phụ tử quan lương,
Quan phủ hạ lệnh giới thê tử.Dịch nghĩa
Vác cày bừa sợ quan đi vác giáo
Binh phù đến điều đánh Giao Hà
Cả năm không thấy nhạn trong mây
Đêm đêm phòng không nhiều ác mộng
Sáng ra tin thảm báo về toàn quân chết cả
Tấc xương không về, về bím tóc
Ơn kết tóc sâu cắt giấy phan
Để chiêu hồn khi chôn bím tóc của chàng
Hồn ơi! Chết ở sa trường đừng oán nữa
Chết ở sa trường còn ít khổ hơn
Ông hàng xóm bên đông chết vì quan lương
Quan phủ hạ lệnh còng vợ conBản dịch của Lê Xuân Khải
Vác cày bừa, sợ quan ra lính
Binh phù đều tiến đánh Giao Hà
Nhiều năm tin chẳng về nhà
Đêm đêm phòng vắng mơ xa nặng nề
Tin thất trận bỗng nghe thảm đạm
Tấc xương không, mỗi bím tóc còn
Cành phan, kết tóc nặng ơn
Về đây hồn hỡi, thiếp chôn tóc chàng
Đừng oán nữa, sa trường hồn thác
Chết này so khổ khác nhẹ hơn
Ông hàng xóm, chết lương quan
Quan phủ ra lệnh vợ con phải còng
Bài này ước được làm năm Càn Long thứ 56, thời được gọi là “Càn Long thịnh thế”. Qua bài thơ, ta thấy mặt trái của chế độ lúc bấy giờ.
[1] Tức binh phù, vật làm tin để điều động quân đội thời cổ.
[2] Tên thành cổ, dấu cũ nay còn ở Tân Cương. Ở đây chỉ chung nơi xa xôi.
[3] Cờ giấy dùng để chiêu hồn khi chôn cất người chết.
[4] Ý là chết ở chiến trường còn đỡ khổ hơn người chết vì công việc khác, kể cả người sống.