19/04/2024 20:41Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Quân tử giai lão 1
君子偕老 1

Tác giả: Khổng Tử - 孔子

Thể thơ: Kinh thi; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Chu
Đăng bởi Vanachi vào 29/09/2005 23:31

 

Nguyên tác

君子偕老,
副笄六珈。
委委佗佗,
如山如河。
象服是宜,
子之不淑,
云如之何?

Phiên âm

Quân tử giai lão,
Phổ kê lục gia,
Uy uy đà đà,
Như sơn như hà.
Thương phục nghị nga (nghi)
Tử chi bất thục.
Vân như chi hà?

Dịch nghĩa

Sống đến già với chồng,
Đầu tóc giả cài trâm có kết sáu viên ngọc.
Dáng thung dung tự đắc,
Vững vàng như núi và rộng rãi như sông,
Xứng đáng là trang phục đúng theo pháp độ lễ nghi.
Nhưng nàng (Tuyên Khương) không phải là người đức hạnh,
Thì biết nói ra làm sao?

Bản dịch của Tạ Quang Phát

Sống với chồng đến khi giai lão,
Tóc giả cài, buông sáu ngọc xinh
Thung dung tự tại thích tình,
Vững vàng như núi, rộng thênh sông dài.
Đúng pháp độ xứng thay trang phục!
Nhưng mà nàng hiền thục lại không,
Làm sao mà nói được cùng ?
Chú giải của Chu Hy:

Chương này thuộc phú.

quân tử: chồng.
giai lão: nói cùng sống và cùng chết với nhau. Người đàn bà khi sống, lấy thân phụng sự cho chồng, thì phải cùng sống và cùng chết với chồng. Cho nên người đàn bà chết chồng gọi là vị vong nhân, ý nói cũng chỉ chờ chết mà thôi, không nên lại có ý lấy người khác nữa.
phổ: đầu tóc giả, đồ trang sức trên đầu kết bằng tóc, dùng trong lễ cúng tế.
kê: cây trâm ngang, thòng xuống ở hai bên cái phó kề vành tai, phía dưới lấy tua đầu quay mão treo viên ngọc đeo tai.
gia: là nói gia thêm vào, lấy ngọc gắn thêm vào cây ngọc trâm để trang sức.
uy uy đà đà: dáng thung dung tự đắc.
như sơn: như núi, dáng an trọng vững vàng như núi.
như hà: như sông, rộng rãi như sông.
tượng phục: trang phục theo pháp độ.
thục: hiền lành.

Nói rằng phu nhân phải sống đến già với chồng, sống thì cùng sống, chết thì cùng chết, cho nên đồ phục sức nhiều rườm rà như thế lại thung dung tự đắc, dáng vững vàng và rộng rãi, lại có đủ món để xứng đáng là trang phục đúng theo pháp độ lễ nghi.
Nay, nàng Tuyên Khương đã không hiền lành lại đến như thế, thì tuy có đồ trang phục ấy cũng chẳng ra thế nào. Nói đồ trang sức và đức hạnh Tuyên Khương không xứng với nhau.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Khổng Tử » Quân tử giai lão 1