28/03/2024 16:48Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Đối nguyệt ngụ hoài khẩu hào nhất tuyệt
對月寓懷口號一絕

Tác giả: Tào Tuyết Cần - 曹雪芹

Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thanh
Đăng bởi tôn tiền tử vào 01/12/2020 21:44

 

Nguyên tác

時逢三五便團圞,
滿把晴光護玉欄。
天上一輪才捧出,
人間萬姓仰頭看。

Phiên âm

Thì phùng tam ngũ[1] tiện đoàn loan,
Mãn bả tình quang hộ ngọc lan.
Thiên thượng nhất luân tài bổng xuất,
Nhân gian vạn tính ngưỡng đầu khan.[2]

Dịch nghĩa

Cứ đến ngày rằm trăng lại tròn vành vạnh,
Ánh sáng tràn đầy trải khắp lan can bằng ngọc.
Trên trời trăng sáng vừa ló lên khỏi mặt đất,
Dưới trần gian ngàn vạn người đã cùng ngước đầu xem.

Bản dịch của nhóm Vũ Bội Hoàng

Đêm rằm gặp buổi đoàn loan,
Sáng trong, dõi khắp lan can phía ngoài.
Vừng trăng vừa ló trên trời.
Dưới trần ngửa mặt muôn người ngắm trông.
Bài này nằm trong hồi 1 của Hồng lâu mộng.

Khi Giả Vũ Thôn đang ngắm trăng một mình, ngâm bài thơ và đôi câu đối, thì đúng lúc Chân Sĩ Ẩn đến mời về nhà mình uống rượu ngắm trăng. “Bấy giờ ngoài phố nhà nào nhà nấy đàn sáo hát ca. Vừng trăng vằng vặc, sáng tỏ giữa trời. Hai người càng hào hứng, rót đến đâu cạn đến đấy”, Vũ Thôn lúc này “đã ngà ngà say, không giữ nổi cuồng hứng, trông trăng ngụ ý ngâm một bài”. Sĩ Ẩn nghe xong, cho rằng Vũ Thôn “không phải là người tầm thường”, bèn tặng quần áo, lộ phí để anh ta về kinh ứng thí.

[1] Ba lần năm là mười lăm, chỉ ngày rằm.
[2] Trong Hậu Sơn thi thoại của Trần Sư Đạo, Tống Thái Tổ Triệu Khuông Dận đọc cho Từ Huyền nghe bài thơ Vịnh nguyệt ông làm lúc chưa hiển quý. Đọc đến hai câu “Vị ly hải để thiên sơn hắc, Tài đáo trung thiên vạn quốc minh” (Chưa rời đáy bể ngàn núi đã tối sầm lại, Mới đến giữa trời vạn nước đã sáng bừng lên). Từ Huyền cho là hiển lộ điềm đế vương, hết lời ca ngợi. Giả Vũ Thôn phỏng theo bài thơ này, nên Chân Sĩ Ẩn tâng bóc ông ta “nay ngâm câu này, tất có triệu chứng bay nhảy, chả mấy ngày nữa sẽ nhẹ bước thang mây”.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Tào Tuyết Cần » Đối nguyệt ngụ hoài khẩu hào nhất tuyệt