25/04/2024 09:02Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thanh
Đăng bởi tôn tiền tử vào 23/04/2019 22:11
Nguyên tác
夫差曾報闔閭仇，
宋室南遷事竟休。
和議有人增歲幣，
偏安無詔復神州。
中朝已灑萇弘血，
塞北空聞杜宇愁。
莫上鳳凰山頂望，
冬青誰認舊陵邱？
Phiên âm
Phù Sai tằng báo Hạp Lư cừu,
Tống thất nam thiên[1] sự cánh hưu.
Hoà nghị[2] hữu nhân tăng tuế tệ[3],
Thiên an vô chiếu phục Thần Châu.
Trung triều dĩ sái Trường Hoằng[4] huyết,
Tái Bắc không văn Đỗ Vũ[5] sầu.
Mạc thướng Phụng Hoàng[6] sơn đính vọng,
Đông thanh[7] thuỳ nhận cựu lăng khâu[8]?Dịch nghĩa
Phù Sai từng báo thù cho Hạp Lư
Nhà tống dời vào nam việc lại hỏng
Nghị hoà có người tăng tiền hằng năm
Yên bề không chiếu thu hồi thần châu
Trong triều đã đổ máu của Trường Hoằng
Tái bắc nghe buồn suông của Đỗ Vũ
Đừng lên ngóng ở đỉnh núi phượng hoàng
Đông thanh ai nhận ra lăng mộ xưaBản dịch của Lê Xuân Khải
Phù Sai từng báo được thù sâu
Nhà Tống dời nam việc hỏng nhiều
Hoà nghị có người tăng lệ cống
Yên bề không chiếu phục Thần Châu
Trường Hoằng máu nóng trong triều đổ
Đỗ Vũ tiếng buồn ải bắc kiêu
Đỉnh núi Phượng Hoàng đừng tới ngóng
Đông thanh ai nhận được lăng khâu?
Ngô sơn tục gọi là núi Thành Hoàng, một danh thắng ở trong thành Hàng Châu.
[1] Năm Tĩnh Khang thứ 2, quân Kim xuống nam, bắt Huy Tông, Khâm Tông. Cao Tông nam độ, đóng đô ở Lâm An (nay là Hàng Châu), sử gọi là Nam Tống.
[2] Năm Thiệu Hưng thứ 2, Nam Tống ký hoà nghị với Kim. Giữa Kim và Tống đông lấy sông Hoài, tây lấy Đại Tản quan (nay là tây nam Bảo Kê, Thiểm Tây) làm giới tuyến, Tống xưng bề tôi với Kim, hằng năm cống nạp bạc, lụa điều 25 vạn lạng, tấm, sử gọi là Hoà nghị Thiệu Hưng.
[3] Tiền và tài vật cống nạp hằng năm.
[4] Đại phu nhà Chu thời Xuân Thu, bị giết trong vụ lộn xộn giữa quý tộc nước Tấn. Theo truyền thuyết, sau ba năm máu của ông hoá thành ngọc bích. Sau dùng “bích huyết” để chỉ máu đổ vì chính nghĩa.
[5] Tên Thục đế thời xưa, sau khi chết hoá thành chim đỗ quyên, người sau nhân đó gọi đỗ quyên là Đỗ Vũ (chim cuốc).
[6] Núi ở mạn nam Tây Hồ, Hàng Châu, là nơi có cung đình Nam Tống.
[7] Tên cây. Đầu Nguyên, Dương Liễu Châu Gia đào lăng mộ Tống lấy trộm của cải. Nghĩa sĩ Đường Quyết (có thuyết là vương tu trúc) sai người thu di hài chôn lại, và trồng cây đông thanh làm dấu.
[8] Chỉ lăng mộ hoàng đế Nam Tống.