27/04/2024 00:30Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Trần
Đăng bởi Vanachi vào 05/07/2008 07:21
Nguyên tác
釜中占賊久逋誅，
四海人神怨憤俱。
誰卜百年遺此虜，
公煩寸舌討狂胡。
金戈鐵馬鯨猊沒，
羽檄星麾象兕驅。
指日皇風清絕域，
大功出任屬吾儒。
Phiên âm
Phủ trung Chiêm tặc cửu bô tru,
Tứ hải nhân thần oán phẫn câu.
Thuỳ bốc bách niên di thử lỗ,
Công phiền thốn thiệt thảo cuồng Hồ.
Kim qua thiết mã kình nghê một,
Vũ hịch tinh huy tượng huỷ khu.
Chỉ nhật hoàng phong thanh tuyệt vực,
Đại công xuất nhậm thuộc ngô nho.Dịch nghĩa
Giặc Chiêm Thành như cá trong nồi, trốn tránh tội chết đã lâu,
Người và thần bốn bể thảy đều căm giận.
Ai ngờ đâu trăm năm nay sót lại đám giặc đó,
Ông chịu khó dùng tấc lưỡi đánh bọn rợn ngông cuồng.
Giáo vàng ngựa sắt trừ loài cá kình cá nghê,
Hịch lông cờ sao đuổi lũ voi trâu rừng.
Chả mấy chốc gió nhà vua quét sạch cõi xa,
Ra gánh công việc lớn, thuộc về nhà nho ta.Bản dịch của Nguyễn Đức Vân
Chiêm tặc trong nồi trốn chết lâu,
Thần, dân bốn bể thảy căm thù.
Trăn năm ai biết còn quân giặc,
Tấc lưỡi ông đem dẹp rợ Hồ.
Ngựa sắt giáo vàng phanh sấu mập.
Cờ sao hịch vũ đuổi voi trâu,
Oai trời chốc lát miền xa sạch,
Công lớn làm nên thuộc bậc nho.
Nguyễn công (ông họ Nguyễn) chưa rõ là ai. Sự kiện trong bài thơ có thể xuất hiện vào những năm 1394-1403. Năm 1394 nhà Trần thu lại đất Hoá Châu sau khi Chế Bồng Nga chết được mấy năm. Đến năm 1400 nhà Trần chinh phạt Chiêm Thành vua Chiêm là La Khải chết. Sau khi Hồ Quý Ly cướp ngôi vua, trong suốt thời kỳ đầu (1400-1403) nhà Hồ liên tục đem quân tấn công Chiêm Thành và đã mở mang được lãnh thổ tới tận tỉnh Quảng Ngãi ngày nay.