Chùm thơ
Hoa sơn kỳ gồm 25 bài, thuộc
Ngô thanh ca khúc trong
Nhạc phủ thi tập.
Về xuất xứ của chùm thơ này, sách
Cổ kim nhạc lục có ghi một câu chuyện như sau. Thời Tống Thiếu đế Lưu Nghĩa Phù, ở Nam Từ có một chàng thư sinh từ Hoa Sơn đi Vân Dương. Trong quán trọ, chàng gặp một người con gái tuổi chừng mười tám. Chàng đem lòng yêu quý cô gái nhưng không có cách gì cầu thân được, vì vậy mà thành tâm bệnh. Người mẹ hỏi chàng duyên cớ, chàng liền kể hết với mẹ. Người mẹ vì chàng mà đến Hoa Sơn tìm gặp người con gái, kể hết sự tình. Cô gái nghe chuyện rất cảm động, bèn lấy đôi tất của mình trao cho bà mẹ và dặn rằng cứ dấu đôi tất xuống dưới chiếu của chàng thì bệnh chàng sẽ đỡ hơn. Người mẹ làm theo lời nàng. Chẳng bao lâu, bệnh tình của chàng quả nhiên thuyên giảm. Một hôm chàng bỗng giở chiếu lên, trông thấy đôi tất liền ôm lấy rồi nuốt luôn đôi tất ấy mà chết. Lúc lâm chung, chàng xin mẹ hãy cho xe tang chàng đi qua Hoa Sơn. Người mẹ làm theo ý chàng. Lúc xe tang đi qua cửa nhà nàng, bò kéo xe không chịu đi, đánh đập cách mấy chúng cũng không nhúc nhích. Người con gái trang điểm bước ra, ca rằng:
Dưới chân núi Hoa Sơn,
Chàng đã vì em mà chết.
Em một mình biết sống vì ai,
Chàng có thương em hãy mở nắp quan tài.
Đáp lời nàng, nắp quan tài bật mở. Nàng vào trong áo quan, nắp quan tài liền đóng lại. Người nhà không cách gì cậy được nắp quan tài. Họ đành hợp táng hai người, gọi là “Thần nữ trủng” (mộ nữ thần). Núi Hoa Sơn thuộc tỉnh Giang Tô.
[2] Bến Lao Lao, địa danh gần Kiến Nghiệp, kinh đô nước Ngô thời Tam Quốc có núi Lao Lao. Trên núi, người ta dựng đình Lao Lao, là nơi tiễn biệt. Bến Lao Lao ở gần đó. Thơ Lý Bạch: “Thiên hạ thương tâm xứ, Lao Lao tống khách đình” (Nơi đau lòng dưới gầm trời này là đình Lao Lao, nơi tiễn khách).
[1] Đại từ ngôi thứ nhất.