25/04/2024 07:56Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi tôn tiền tử vào 02/01/2015 18:51
Nguyên tác
樂游古園崒森爽，
煙綿碧草萋萋長。
公子華筵勢最高，
秦川對酒平如掌。
長生木瓢示真率，
更調鞍馬狂歡賞。
青春波浪芙蓉園，
白日雷霆夾城仗。
閶闔晴開昳蕩蕩，
曲江翠幕排銀榜。
拂水低徊舞袖翻，
緣雲清切歌聲上。
卻憶年年人醉時，
只今未醉已先悲。
數莖白髮那拋得，
百罰深杯亦不辭。
聖朝亦知賤士醜，
一物自荷皇天慈。
此身飲罷無歸處，
獨立蒼茫自詠詩。
Phiên âm
Lạc Du cổ viên tốt sâm sảng,
Yên miên bích thảo thê thê trưởng.
Công tử[1] hoa diên thế tối cao,
Tần Xuyên[2] đối tửu bình như chưởng.
Trường sinh mộc biều thị chân suất,
Cánh điều yên mã cuồng hoan thưởng.
Thanh xuân ba lãng Phù Dung viên[3],
Bạch nhật lôi đình Giáp Thành[4] trượng.
Xương hạp tình khai dật đãng đãng[5],
Khúc Giang[6] thuý mạc bài ngân bảng.
Phất thuỷ đê hồi vũ tụ phiên,
Duyên vân thanh thiết ca thanh thượng.
Khước ức niên niên nhân tuý thì,
Chỉ kim vị tuý dĩ tiên bi.
Số hành bạch phát nả phao đắc,
Bách phạt thâm bôi diệc bất từ.
Thánh triều diệc tri tiện sĩ xú[7],
Nhất vật tự hà hoàng thiên tư.
Thử thân ẩm bãi vô quy xứ,
Độc lập thương mang tự vịnh thi.Dịch nghĩa
Vườn cổ Lạc-du cao lồng lộng,
Giữa đám khói như bông cỏ biếc mọc.
Bữa tiệc của công tử ở nơi vùng cao,
Tần Xuyên trước cuộc rượu phẳng lặng như bàn tay.
Trái bầu nậm đựng rượu trường sinh uống cho đã,
Bèn tung vó ngựa mà vui say.
Cỏ cây xuân xanh, sóng gợn nơi vườn Phù Dung,
Ngày trắng ầm ầm lễ nghi nơi Giáp Thành.
Cửa chính trong cung lồng lộng rộng mở,
Nơi Khúc Giang màn hoa trưng bày lóng lánh như bạc.
Tay áo múa như cuốn cả nước lên,
Tiếng ca trong vắt tưởng như theo mây lên tít trên không trung.
Chợt nhớ đến những năm trước, người vào lúc say,
Chỉ bây giờ chưa say mà trước đã thấy rầu.
Một vài cọng tóc bạc sao mà nhổ đi được,
Có bị phạt rượu đến trăm lần bằng chén lớn cũng ráng chịu thôi.
Nhà vua anh minh đã biết được thói xấu của người học trò nghèo hèn này,
Một thứ có được đều là ân huệ của vua ban cho.
Thân này muốn lui về nhưng nào có chỗ,
Lớ ngớ đứng buồn rầu mà viết nên bài thơ này vậy.Bản dịch của Phạm Doanh
Vườn cổ Lạc Du nơi lồng lộng,
Cỏ biếc mọc dầy, khói bông trắng.
Tiệc hoa quan lớn chốn cao vời,
Trước rượu sông Tần, bàn tay phẳng.
Bình rượu trường sinh thật xứng danh,
Nên vội phi ngựa tới mà uống.
Giáp Thành ngày trắng lễ rầm rầm,
Phù Dung xuân tươi nổi làn sóng.
Cửa cung vua sớm mở trời rộng,
Khúc Giang màn cửa treo láng bóng.
Áo múa vẫy nước cuốn dạt dào,
Tiếng ca theo mây vung trong sáng.
Nhớ xưa năm năm thường say nhè,
Mà nay chưa xỉn đã sầu bi.
Vài cọng tóc trắng nhổ sao đặng,
Không từ dù bị phát trăm ly.
Hoàng thượng đã biết kẻ này xấu,
Một chút cũng là ơn vua cho.
Thân này muốn ẩn, đâu có chỗ,
Tần ngần đứng xó viết nên thơ.
(Năm 751)
Nguyên chú: “Hối nhật Hạ Lan Dương trưởng sử diên tuý trung tác” 晦日賀蘭楊長史筵醉中作 (Viết khi say vào ngày cuối tháng tại buổi tiệc nhà quan trưởng sử Hạ Lan Dương).
[1] Chỉ chủ nhân trưởng sử Hạ Lan Dương.
[2] Phiếm chỉ vùng đất Tần.
[3] Gần Khúc Giang.
[4] Năm 732 được xây để nối Lạc Du với cung Đại Minh.
[5] Chữ lấy từ bài văn tế của Hán Vũ Đế “Thiên môn khai, dật đãng đãng”.
[6] Tên một cái ao, phía nam vườn Lạc Du, nay thuộc huyện Trường An, Thiểm Tây.
[7] Nhắc đến chuyện mình dâng ba bài Tam đại lễ phú vào năm 751 lên Đường Huyền Tông.