Hạc thành lữ cảm

鶴城旅感

Nam chi tập

Hạc thành: Năm 1804, vua Gia Long hạ chiếu chỉ di dời lị sở của trấn Thanh Hoá từ làng Dương Xá, xã Thiệu Dương, huyện Thiệu Hoá đến làng Thọ Hạc, huyện Đông Sơn, đồng thời tiến hành xây dựng thành trấn lị đó là Hạc thành hay thành Thọ Hạc, còn gọi là Trấn thành Thanh Hoá, thành cổ Thanh Hoá. Ngày này, dấu ấn của Hạc Thành là các địa điểm lâu đời ở thành phố Thanh Hoá như Bến Ngự, cửa Tả, cửa Hữu, Đông Phố, Nam Phố, Thọ Hạc, Hạc Thành, Cốc Hạ, Hàng Đồng, Hàng Than, Hàng Hương, kênh nhà Lê...

[1] Chỉ núi Nhồi (An Hoạch Sơn) ở phía tây thành thuộc xã Đông Tân huyện Đông Sơn. Trên núi có hòn vọng phu.
[2] Chỉ sự kiện đi vòng khắp vùng tây bắc của Chu Mục Vương 周穆王 (vị quân chủ thứ năm của nhà Chu trong lịch sử Trung Quốc, ông trị vì từ năm 976 TCN đến năm 922 TCN). Mục Vương muốn thể hiện lực lượng của triều Chu với các dân tộc ở một số khu vực này, khiến họ không dám khinh suất phản loạn; hoặc giả là muốn chuyển dời mâu thuẫn chính trị trong nước để củng cố địa vị của mình. Nào ngờ, khiến cho thế lực của triều Chu nối theo bước của Chiêu vương, tiến thêm một bước đi đến chỗ suy yếu, như thơ Lý Bạch “Bát tuấn câu lai Chu thất hoại”.
[3] Tên vị vua Thục đời Chiến Quốc mất ngôi vua vì ngoại tình bỏ nước ra đi trong uất hận, sau khi ông chết linh hồn hoá thành một loài chim suốt ngày chỉ kêu"quốc quốc", đó là chim cuốc hay đỗ quyên 杜鵑, tử quy 子規.