17/05/2024 22:06Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 12/03/2024 13:57
Nguyên tác
南北何年起戰爭，
黎星此地駐戎營。
開彊偏憫國中苦，
和敵姑從城下盟。
勇進驕生昇聚色，
辭歸愧屈輔通情。
菩提二樹今安在，
古渡猶存古樹名。
Phiên âm
Nam bắc hà niên khởi chiến tranh,
Lê tinh thử địa trú nhung dinh.
Khai cương thiên mẫn quốc trung khổ,
Hoà địch cô tòng thành hạ minh.
Dũng tiến kiêu sinh Thăng[1] Tụ[2] sắc,
Từ quy quý khuất Phụ[3] Thông[4] tình.
Bồ Đề nhị thụ kim an tại,
Cổ độ do tồn cổ thụ danh.Dịch nghĩa
Chiến tranh giữa phương nam, phương bắc xảy ra năm nào?
Vua Lê đã từng đặt đại bản doanh tại nơi đây.
Mở mang bờ cõi vì thương dân trong nước khổ,
Cho làm lễ ăn thề dưới chân thành để giặc rút về, là thực hiện chính sách hoà hiếu.
Muốn tiến nhanh tiến mạnh, Liễu Thăng, Thôi Tụ lộ rõ vẻ hung hăng,
Dùng dằng không chịu rút lui, Trương Phụ, Vương Thông phải thẹn thùng khuất phục.
Hai cây bồ đề ngày ấy nay ở đâu?
Bến đò xưa vẫn mang tên cây thuở xưa.
Bài thơ này rút từ Việt sử tiêu án. Bến Bồ Đề ở phía bắc sông Hồng, nơi đây tương truyền có hai cây bồ đề to lớn. Khi Lê Lợi vây thành Đông Quan đã đóng đại quân doanh ở đây, dựng đài quan sát cao để theo dõi tình hình địch trong thành.
[1] Tướng Liễu Thăng, chỉ huy 10 vạn quân kéo sang tiếp viện cho giặc Minh đang bị vây khốn, khí thế rất hung hăng; nhưng bị quân ta phục kích tiêu diệt. Liễu Thăng bị chém bên sườn núi Mã Yên ở Chi Lăng (Lạng Sơn).
[2] Tướng Thôi Tụ.
[4] Tướng Vương Thông. Tuyệt vọng khi nghe tin các đạo quân tiếp viện bị tiêu diệt, Vương Thông xin với Lê Lợi cho rút quân về nước.
[3] Tướng Trương Phụ.