25/04/2024 10:57Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 05/09/2008 21:04
Nguyên tác
山青洞碧倚高秋，
覽勝芳時共泛舟。
有酒不須登菊酌，
無花應效插茱遊。
木經羽客凌風架，
水入金天帶月流。
未審李仙如到此，
幾番攜句幾搔頭。
Phiên âm
Sơn thanh động bích ỷ cao thu,
Lãm thắng phương thời cộng phiếm chu.
Hữu tửu bất tu đăng cúc chước[1],
Vô hoa ưng hiệu tháp thù du[2].
Mộc kinh vũ khách lăng phong giá,
Thuỷ nhập kim thiên đới nguyệt lưu.
Vị thẩm Lý Tiên như đáo thử,
Kỷ phiên huề cú kỷ tao đầu.Dịch nghĩa
Núi xanh, động biếc tựa vào bầu trời thu,
Ngày vui ngắm cảnh đẹp cùng bạn bơi thuyền.
Có rượu, chẳng cần lên cao nâng chén cúc,
Không hoa, hẵng bắt chước đeo túi thù du.
Cây nhờ đạo sĩ mà cưỡi gió,
Nước vào mùa thu mang theo dòng trăng.
Chẳng rõ nhà thơ Lý Bạch đã đến nơi này chưa ?
Chắc mỗi lần nghĩ ra câu thơ hay là một lần phải vò đầu.Bản dịch của Hồng Phi, Hương Nao, Kim Thoa
Non xanh, động biếc tựa bầu thu,
Ngắm cảnh thuyền bơi lướt nhẹ ru.
Có rượu cần chi nâng chén cúc,
Không hoa tạm học cắm thù du.
Nước vào thu dịu mang trăng sáng,
Cây gặp khách tiên cưỡi gió vù.
Lý Bạch thi nhân như có tới,
Bao câu thơ đẹp, bấy đau đầu.
Lạc khoản:
右蕃使黃繼炎羅州步韻。
嗣德九年孟冬上浣鐫。
Hữu phiên sứ Hoàng Kế Viêm La Châu bộ vận.
Tự Đức cửu niên mạnh đông thượng cán thuyên.
Bài thơ này khắc ở vách đá ngoài động Ngọc Kiều, núi Kim Sơn, thuộc xã Vĩnh An, huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hoá. Ngọc Kiều là một động vào loại đẹp nhất, trong số 6 động của thắng tích Kim Sơn, nhưng hiện nay đường đi cho đến cũng còn rất khó khăn. Có lẽ Hoàng Kế Viêm từng giữ chức Bố chính Thanh Hoá, nên ông mới thuộc đường và dẫn một số bạn hữu, danh nho khác đến tham quan nơi đây. Theo bài tựa của Nguyễn Vĩnh Tu, một người trong hoàng tộc nhà Nguyễn, cũng thấy khắc trên vách động, thì Hoàng Kế Viêm đã tham gia đoàn về Gia Miêu, nay thuộc xã Hà Long, huyện Hà Trung, Thanh Hoá, để bái yết quê tổ của các vua triều Nguyễn, rồi thuận thuyền chèo đến Kim Sơn vãn cảnh, đề thơ!
[1, 2] Chén cúc (cúc tửu), thù du: sách Tục Tề Hài ký có chép chuyện ngày 9 tháng 9 mang túi đựng thù du (một thứ có vị cay như hồ tiêu) và uống rượu cúc để trừ tai họa và kéo dài tuổi thọ. Thơ Quách Nguyễn Chẩn có câu: "Tị ác thù du nang; Diên niên cúc hoa tửu" (Tránh tai hoạ, có túi thù du; Kéo dài tuổi thọ, có rượu hoa cúc). Chữ thù du, đúng ra phải viết là 茱萸.