25/04/2024 14:15Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 02/03/2007 08:22
Nguyên tác
羈人偶邇經周道，
離黍吟殘感故宮。
輦路旌旗空此地，
郊壇草樹自秋風。
百年往事悲斜照，
一點塵心對晚鐘。
猶幸相逢有相識，
逃禪人是老騷翁。
Phiên âm
Cơ nhân ngẫu nhĩ kinh Chu đạo[1],
Ly thử[2] ngâm tàn cảm cố cung.
Liễn lộ tình kỳ không thử địa,
Giao đàn thảo thụ tự thu phong.
Bách niên vãng sự bi tà chiếu,
Nhất điểm trần tâm đối vãn chung.
Do hạnh tương phùng hữu tương thức,
Đào thiền nhân thị lão tao ông.Dịch nghĩa
Người long đong, ngẫu nhiên đi qua đường nhà,
Đọc hết thơ “Thử ly” mà cảm thương cho cung cũ triều trước.
Cờ quạt đường ngự đi, nay chỉ còn một mảnh đất không,
Cây cỏ ở đàn tế giao, mặc cho gió thu thổi.
Nhìn cảnh chiều tà mà xót việc cũ trăm năm,
Một điểm lòng trần, đứng trước tiếng chuông buổi tối.
Còn may, trong những người gặp đây, lại có người quen,
Người trốn đời ở chùa đó, là một nhà thơ già.Bản dịch của Vũ Mộng Hùng
Khách lạ, đường chu nay bỗng qua,
"Thử ly" thơ đọc cảm cung xưa.
Cờ giong lối ngự này nơi cũ,
Cỏ áy đàn giao, mặc gió thu.
Việc củ trăm năm thương bóng xế,
Lòng trần một điểm thoảng chuông đưa.
May còn gặp gỡ người quen biết,
Sư cụ đây là một tướng thơ.
Theo chú thích bài “Cao Bá Quát với cuộc khởi nghĩa chống triều đình nhà Nguyễn (1854-1856)” của Hoa Bằng trên Tạp chí Nghiên cứu lịch sử (số 121, tháng 4-1969) thì chùa Thiên Quang thời Lê trung hưng ở thôn Thụ Mã, sau đổi là thôn Hoà Mã và hiện nay là phố Tuệ Tĩnh, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.
[1] Tác giả mượn truyện nhà Chu để nói triều Lê.
[2] Nhà Chu trước đóng đô ở đất Kỳ Sơn (Tây Chu), bị giặc tàn phá, phải dời đô sang Lạc Ấp (Đông Chu). Một vị đại phu qua kinh đô cũ, thấy cung điện hoang tàn, lúa mạ mọc đầy, cảm thương mà làm ra bài thơ Thử ly. Thơ ấy còn ghi ở Vương phong trong Kinh thi.