27/04/2024 11:17Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ca trù (hát nói); Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 26/08/2005 17:22
Mưỡu:
Con cò lặn lội bờ sông,
Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non.[1]
Hát nói:
Lộ diệc vũ trùng trung chi nhất[2],
Thương cái cò lặn lội bờ sông.
Tiếng nỉ non gánh gạo đưa chồng,
Ngoài nghìn dặm một trời một nước.
Trông bóng nhạn bâng khuâng từng bước,
Nghe tiếng quyên khắc khoải năm canh.
Nghĩa tép tôm ai nỡ dứt tình,
Ơn thuỷ thổ phải đền cho vẹn xóng[3].
Trường tên đạn, xin chàng bảo trọng,
Thiếp lui về nuôi cái cùng con.
Cao Bằng cách trở nước non,
Mình trong trắng có quỷ thần a hộ[4].
Sức bay nhảy một phen năng nổ[5],
Đá Yên Nhiên[6] còn đó chẳng mòn.
Đồng hưu[7] rạng chép thẻ son[8],
Chàng nên danh giá, thiếp còn trẻ trung.
Yêu nhau khăng khít dải đồng.
Nguyễn Công Trứ đi đánh Nùng Văn Vàn ở Cao Bằng, làm bài hát này cho cô đầu hát để khích lệ quân sĩ.
[1] Ca dao.
[2] Chữ Hán: 鷺亦羽蟲中之一. Nghĩa: Cò là loài có lông, loài vật có tình.
[3] Trọn vẹn. Có nơi chép là “vẹn sóng”.
[4] Chữ Hán: 鬼神阿護. Nghĩa: Quỷ thần che chở và phù hộ.
[5] Có bản chép là “xin chàng hãy cố”.
[6] Núi Yên Nhiên nay thuộc Mông Cổ. Đời Hán, Đậu Hiến phá được Hung Nô, ban sư về núi Yên Nhiên, lên núi bạt đá đục bia, kể uy đức vua Hán và ghi công thắng trận.
[7] Cùng nghỉ ngơi vui vẻ.
[8] Hán thư: “Đan thư thiết khoán, tàng chi tôn miếu” 丹書鉄券，藏之宗廟 (Thư son khoán sắt, để ở nhà tôn miếu). Ý nói ghi công các công thần.