26/04/2024 08:03Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Kinh thi; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Chu
Đăng bởi Vanachi vào 29/09/2005 20:27
Nguyên tác
習習穀風，
以陰以雨。
黽勉同心，
不宜有怒。
采葑采菲，
無以下體。
德音莫違，
及爾同死。
Phiên âm
Tập tập cốc phong,
Dĩ âm dĩ vũ.
Mẩn miễn đồng tâm,
Bất nghi hữu nụ (nộ).
Thái phong thái phĩ,
Vô dĩ hạ thể.
Đức âm mạc vi,
Cập nhĩ đồng tử.Dịch nghĩa
Gió đông điều hòa thoang thoảng,
Cho nên mây che âm u và mưa tuôn xuống.
Vợ chồng gắng sức đồng tâm với nhau,
Không nên có lúc giận dữ nhau.
Đi hái rau phong rau phĩ.
Không nên câu nệ vì cái rễ (chẳng vì cái rễ dở mà bỏ đi cái cọng ngon)
Tiếng tốt không bao giờ trái nghịch,
Để ở với chàng cho đến lúc cùng chết một lượt.Bản dịch của Tạ Quang Phát
Ngọn gió đông điều hòa thư thái,
Khiến mây che rồi lại mưa rào,
Đồng tâm gắng sức cùng nhau,
Đừng nên giận dữ kiếm câu rầy rà.
Rau phĩ rau phong ta tìm nhổ,
Chớ nên vì rễ dở bỏ rau.
Tiếng thơm chẳng dám trái nào,
Với chàng cùng chết theo nhau một lòng.
Chú giải của Chu Hy:
Chương này thuộc tỷ.
tập tập: dáng điều hoà thư thái.
cốc phong: gió thổi từ phương đông lại, gọi là cốc phong.
phong: rau mạn tinh.
phĩ: giống như rau phúc, cọng to lá dầy mà dài và có lông.
hạ thể: rễ cây. Rễ và cọng rau phong rau phĩ đều có thể ăn được, nhưng rễ lại có lúc ngon lúc dở khác nhau.
đức âm: tiếng khen.
Người vợ bị chồng bỏ, nên mới làm bài thơ này để kể lại tâm tình sầu oán. Nói rằng âm dương có hoà hợp rồi sau mới sinh ra mưa đổ xuống mà thấm nhuần, cũng như vợ chồng có hoà hợp rồi sau mới thành gia đạo. Cho nên vợ chồng phải gắng sức đồng lòng với nhau mà chẳng nên để nỗi lòng phải giận dữ. Lại nói rằng kẻ hái rau phong rau phĩ, không nên vì cái rễ dở mà bỏ luôn cọng rau ngon. Cũng như làm vợ chồng, không nên vì nhan sắc suy kém mà bỏ cái đẹp, cái hay về tiếng tốt của vợ. Nhưng tiếng tốt không bao giờ trái nghịch, thì vẫn có thể ăn ở với nhau cho đến chết vậy.