18/04/2024 02:30Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Cổ phong (cổ thể); Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thanh
Đăng bởi Vanachi vào 07/10/2018 14:03
Nguyên tác
朝起早，
夜眠遲。
老易至，
惜此時。
晨必盥，
兼漱口。
便溺回，
輒凈手。
冠必正，
紐必結。
襪與履，
俱緊切。
置冠服，
有定位。
勿亂頓，
緻污穢。
衣貴潔，
不貴華。
上循分，
下稱家。
對飲食，
勿揀擇。
食適可，
勿過則。
年方少，
勿飲酒。
飲酒醉，
最為丑。
步從容，
立端正。
揖深圓，
拜恭敬。
勿踐閾，
勿跛倚。
勿箕踞，
勿搖髀。
緩揭簾，
勿有聲。
寬轉彎，
勿觸棱。
執虛器，
如執盈。
入虛室，
如有人。
事勿忙，
忙多錯。
勿畏難，
勿輕略。
鬥鬧場，
絕勿近。
邪僻事，
絕勿問。
將入門，
問孰存。
將上堂，
聲必揚。
人問誰，
對以名。
吾與我，
不分明。
用人物，
須明求。
倘不問，
即為偷。
借人物，
及時還。
後有急，
借不難。
Phiên âm
Triêu khởi tảo,
Dạ miên trì.
Lão dị chí,
Tích thử thì.
Thần tất quán,
Kiêm sấu khẩu.
Tiện nịch hồi,
Triếp tịnh thủ.
Quan tất chính,
Nữu tất kết.
Miệt dữ lý,
Câu khẩn thiết.
Trí quan phục,
Hữu định vị.
Vật loạn đốn,
Trí ô uế.
Y quý khiết,
Bất quý hoa.
Thượng tuần phân,
Hạ xứng gia.
Đối ẩm thực,
Vật giản trạch.
Thực thích khả,
Vật quá tắc.
Niên phương thiếu,
Vật ẩm tửu.
Ẩm tửu tuý,
Tối vi xú.
Bộ thung dung,
Lập đoan chính.
Ấp thâm viên,
Bái cung kính.
Vật tiễn quắc,
Vật bả ỷ.
Vật ky cứ,
Vật dao bễ.
Hoãn yết liêm,
Vật hữu thanh.
Khoan chuyển loan,
Vật xúc lăng.
Chấp hư khí,
Như chấp doanh.
Nhập hư thất,
Như hữu nhân.
Sự vật mang,
Mang đa thác.
Vật uý nan,
Vật khinh lược.
Đấu náo trường,
Tuyệt vật cận.
Tà tích sự,
Tuyệt vật vấn.
Tương nhập môn,
Vấn thục tồn.
Tương thướng đường,
Thanh tất dương.
Nhân vấn thuỳ,
Đối dĩ danh.
Ngô dữ ngã,
Bất phân minh.
Dụng nhân vật,
Tu minh cầu.
Thảng bất vấn,
Tức vy thâu.
Tá nhân vật,
Cập thì hoàn.
Hậu hữu cấp,
Tá bất nan.Bản dịch của Nguyễn Đức Toàn (II)
Sáng dậy sớm, tối chơi lì
Tuổi già mau đến mất thì thanh xuân
Con em phải tính xa gần
Tiếc thời niên thiếu thanh xuân học hành
Sáng ra rửa ráy cho nhanh
Lại còn súc miệng vệ sinh gọn gàng
Tay chân sạch sẽ phải càng
Kẻo mang bệnh tật lỡ làng khổ thân
Mũ đội phải chính, phải ngay
Có cúc thì buộc có giây thì cài
Tất đi cùng với giày hài
Phải đi vừa vặn không ngoài cỡ chân
Gọn ghẽ chỗ đặt áo quần
Để cho đúng chỗ đúng phần đừng sai
Để bừa để bãi đi rồi
Dễ dơ dễ bẩn dễ rơi hôi rình
Áo quần trọng sạch trọng thanh
Đâu cần hoa mỹ linh tinh rườm rà
Mặc sao hợp tiết hợp nhà
Cho vừa hoàn cảnh cho ra phận mình
Ăn uống quan trọng đừng khinh
Đừng có lựa chọn kén tanh kén mùi
Ăn sao vừa đủ thì thôi
Đừng ăn quá mức để rồi mệt thêm
Tuổi ít phải giữ phải hèm
Đừng mê ăn uống đừng thèm say sưa
Say sưa hại tính chẳng vừa
Say chẳng biết xấu nói đua nói càn
Dáng đi thong thả nhặt khoan
Dung nghi ngay thẳng chính đoan con người
Vái chào cung kính hẳn hoi
Ai ai trông thấy cũng coi gương lành
Qua cửa dẫm ngạch ấy đừng
Dáng đi uốn éo nghiêng mình cũng không
Khi ngồi không duỗi không cong
Không rê chân đất không rung hai đùi
Mành treo căng rút tới lui
Phải làm từ tốn nhẹ thôi kẻo ầm
Chỗ cong cần rẽ phải ngăm
Khoan thai mình chuyển kẻo đâm góc trồi
Bưng đồ không cũng phải coi
Như bưng đầy chặt kẻo rơi lỡ làng
Vào nhà vắng cũng sẽ sàng
Như có người ở kẻo màng thị phi
Hành sự chớ vội việc chi
Vội vàng lắm chuyện có khi sai nhầm
Càng khó ta lại càng chăm
Không được khinh suất lại lầm càng thêm
Chỗ đánh đấu, chớ có chen
Những chuyện tà vạy chẳng quen gạn lời
Khi vào cửa phải hỏi ai
Lên nhà đánh tiếng để người biết ta
Nếu ai hỏi, đáp tên ra
Đừng xưng “tôi- tớ” người ta lại nhầm
Đồ người khác phải hỏi thăm
Mượn nói cho rõ không tham ám cầu
Nếu không gạn rõ đuôi đầu
Thì như ăn trộm tiếng âu đến mình
Mượn xong khi trả cũng rành
Đúng kỳ đúng hạn cho minh cho tường
Về sau gặp sự nhỡ nhàng
Người cho mượn lại dễ dàng khó chi