28/03/2024 15:43Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Kim Lăng thu hứng
金陵秋興

Tác giả: Tiền Khiêm Ích - 錢謙益

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thanh
Đăng bởi tôn tiền tử vào 02/03/2019 13:14

 

Nguyên tác

雜虜橫戈倒載斜,
依然南斗是中華。
金銀舊識秦淮氣,
雲漢新通博望槎。
黑水游魂啼草地,
白山新鬼哭胡笳。
十年老眼重磨洗,
坐看江豚蹴浪花。

Phiên âm

Tạp lỗ hoành qua đảo tải tà,
Y nhiên Nam Đẩu[1] thị Trung Hoa.
Kim ngân cựu thức Tần Hoài[2] khí,
Vân Hán tân thông Bác Vọng tra[3].
Hắc thuỷ du hồn đề thảo địa,
Bạch sơn tân quỷ khốc Hồ già.[4]
Thập niên[5] lão nhãn trùng ma tẩy,
Toạ khán giang đồn[6] xúc lãng hoa.

Dịch nghĩa

Gươm giáo bọn giặc ngổn ngang xiêu vẹo
Vẫn thế, sao Nam Đẩu của Trung Hoa
Biết Tần Hoài có vương khí, trước kia yểm bằng vàng bạc
Thiên Hà mới thông bè Bác Vọng
Du hồn ở Hắc Long giang khóc trên đồng cỏ
Quỷ mới ở núi Trường Bạch nức nở theo khèn Hồ
Mười năm mắt già mới lại rửa
Ngồi nhìn lợn sông dấy sóng cồn

Bản dịch của Lê Xuân Khải

Ngổn ngang gươm giáo giặc quay thua
Nam Đẩu y nguyên của nước nhà
Yểm khí Tần Hoài vàng bạc trước
Thông bè Bác Vọng Hán Vân xa
Du hồn Hắc thuỷ gào đồng cỏ
Tiếng quỷ Bạch sơn khóc tiếng già
Mắt lão mười năm nay lại rửa
Lợn sông ngồi ngắm sóng phun hoa
Tháng năm năm Kỷ Hợi Thuận Trị thứ 16, Trịnh Thành Công, Trương Hoàng Ngôn đem thuỷ quân tiến lên chống Thanh. Tháng sáu, Trịnh Thành Công luôn thắng ở Qua Châu, Chấn Giang. Tháng bảy, Trương Hoàng Ngôn hạ liền 29 thành, xa gần hưởng ứng, rung động cả vùng đông nam, cổ vũ cho nhà thơ rất lớn, càng tin chắc có thể phục hưng được triều cũ.

[1] Tên sao, nhưng đây chỉ vùng đất đông nam.
[2] Chỉ Kim Lăng, ý là khí đế vương ở Kim Lăng chưa hết, còn có hy vọng phục Minh.
[3] Trương Khiên nhà Hán được phong là Bác Vọng hầu, đi bè thăm nguồn sông, đến một nơi thấy chồng cho trâu uống ở bến sông, và có người con gái gieo thoi đá dệt vải, Khiên cho là đã lên đến Thiên Hà. Đây chỉ việc Trương Hoàng Ngôn đã đi trước, lấy được các lộ Huy Châu, Ninh Quốc.
[4] Hắc Long giang và Trường Bạch sơn đều là nơi phát tích của nhà Thanh, đều là để chỉ tình cảnh quân Thanh sau khi thất bại.
[5] Năm Thuận Trị thứ 3, Giang Âm Hoàng Dục Kỳ khởi binh ở Chu San, Trịnh Thành Công khởi binh ở đảo Cổ Láng, Hạ Môn, Tiền Khiêm Ích phái thiếp yêu là Liễu Như Thị ra ngoài biển khao quân. Năm sau, Hoàng Dục Kỳ gặp bão biển thuỷ quân chìm hết, Hoàng bị tuần phủ nhà Thanh bắt được, cuộc khởi nghĩa bị thất bại. Năm đó Tiền Khiêm Ích 66 tuổi, sau hơn 10 năm tác giả làm bài thơ này thì đã là 78 tuổi lại trông thấy hy vọng.
[6] Thường nhảy trong sóng nước sinh ra gió. Ý là tác giả cao hứng nhìn thấy thanh thế của thuỷ quân lớn mạnh.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Tiền Khiêm Ích » Kim Lăng thu hứng