29/03/2024 08:35Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Đoan ngọ trung tác
端午中作

Tác giả: Chu Tam Tỉnh - 朱三省

Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 17/08/2011 20:48

 

Nguyên tác

皇天分四時,
佳節粲可數。
陰陽相代謝,
寒暑迭賓主。
清明既已過,
今又到端午。
頭顱日長大,
人理亦聊粗。
安肯流俗同,
只自我作古。
酒不泛菖蒲,
門不懸艾虎。
何必浴盆蘭,
何必祭綵縷。
正心以修身,
庶不愧仰府。
茲焉或未能,
禳辟更何補。
區區特翫人,
鄙哉安足取。

Phiên âm

Hoàng thiên phận tứ thì,
Giai tiết sán khả số.
Âm dương tương đại tạ,
Hàn thử điệt tân chủ.
Thanh minh ký dĩ quá,
Kim hựu đáo đoan ngọ.
Đầu lô nhật trưởng đại,
Nhân lý diệc liêu thô.
An khẳng lưu tục đồng,
Chỉ tự ngã tác cổ.
Tửu bất phiếm xương bồ,
Môn bất huyền ngải hổ.
Hà tất dục bồn lan,
Hà tất tế thải lũ.
Chính tâm dĩ tu thân,
Thứ bất quý ngưỡng phủ.
Tư yên hoặc vị năng,
Nhương tịch canh hà bổ.
Khu khu đặc ngoạn nhân,
Bỉ tai an túc thủ.

Dịch nghĩa

Khí trời chia làm bốn mùa
Tiết tốt rõ ràng có thể kể được
Khí âm dương cùng thay đổi nhau
Rét nóng đắp đổi làm khách và chủ
Tiết thanh minh đã qua rồi
Nay lại đến tiết đoan ngọ
Đầu óc ngày càng lớn thêm
Lẽ người cũng hiểu biết
Sao chịu theo lưu tục?
Chỉ tự mình làm theo người xưa
Không uống rượu xương bồ
Trước cửa không treo bùa con hổ làm bằng cây ngải cứu
Làm gì phải tắm nước chậu lan
Làm gì phải tế chỉ ngũ sắc
Chính lòng để sửa mình
Mới khỏi thẹn với trời đất
Nay nếu chưa làm được các điều ấy
Thì cầu yểm trừ cúng có ích gì
Bo bo chỉ trêu ngươi
Những điều mê tín đáng khinh kể làm gì

Bản dịch của Nhóm Lê Quý Đôn (Lê Thước, Vũ Đình Liên, Trịnh Đình Rư, Nguyễn Sĩ Lâm, Trần Lê Hữu)

Trời kia chia bốn mùa
Tiết lành dễ tính rõ
Âm dương cùng đắp đổi
Lạnh nắng thay khách chủ
Thanh minh vừa mới qua
Nay lại đến Đoan Ngọ
Đầu óc ngày lớn khôn
Lẽ người chừng biết đủ
Cớ chi đua thói đời
Chỉ tự mình theo cổ
Rượu không dầm xương bồ
Cửa không treo ngải hồ
Cần gì tắm chậu lan
Cần gì buộc dây đỏ
Chính lòng để sửa mình
Không thẹn với vũ trụ
Nếu không được như vậy
Ích chi điều phù chú
Lặt vặt khéo bày trò
Theo chi những thói hủ
Tết đoan ngọ tức tết mùng 5 tháng 5, cũng gọi là tết đoan dương hay trùng ngũ. Tương truyền trung thần nước Sở là Khuất Nguyên trầm mình ở sông Mịch La vào ngày này. Trong ngày tết đoan ngọ, người xưa thường dầm rượu xương bồ, lấy cây ngải cứu cột làm hình con hổ, đeo lên trên cửa, nấu nước cây lan mà tắm, đeo chỉ ngũ sắc trên tay. Nói làm như thế trừ được tà ma.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Chu Tam Tỉnh » Đoan ngọ trung tác