25/04/2024 21:53Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Bắc Tống, Liêu
Đăng bởi hongha83 vào 23/09/2008 09:37
Nguyên tác
故人适千里，
臨別尚遲遲。
人行猶可復，
歲行那可追。
問歲安所之，
遠在天一涯。
已逐東流水，
赴海歸無時。
東鄰酒初熟，
西舍彘亦肥。
且為一日歡，
慰此窮年悲。
勿嗟舊歲別，
行與新歲辭。
去去勿回顧，
還君老與衰。
Phiên âm
Cố nhân thích thiên lý,
Lâm biệt thượng trì trì.
Nhân hành do khả phục,
Tuế hành na khả truy.
Vấn tuế an sở chi,
Viễn tại thiên nhất nhai.
Dĩ trục đông lưu thuỷ,
Phó hải quy vô thì.
Đông lân tửu sơ thục,
Tây xá trệ diệc phì.
Thả vi nhất nhật hoan,
Uý thử cùng niên bi.
Vật ta cựu tuế biệt,
Hành dữ tân tuế từ.
Khứ khứ vật hồi cố,
Hoàn quân lão dữ suy.Dịch nghĩa
Cố nhân lên đường đi xa
Lúc chia tay vẫn còn bịn rịn
Người đi còn mong có ngày trở lại;
Năm tháng ra đi, làm sao đuổi theo kịp?
Hỏi thử, “năm” đi đâu?
Đi xa đến một ven trời nào?
Hay đã theo dòng nước chảy xuôi về đông,
Đổ vào biển và không bao giờ trở lại?
Xóm đông, rượu vừa chín;
Nhà mé tây, lợn nái cũng vừa mập thêm ra
Hãy cứ vui cho hết trọn một ngày
Để bù lại trọn một năm đầy sầu héo.
Đừng quên giã từ một năm cũ,
Và hãy để cho năm cũ giã từ năm mới.
Bảo nó hãy đi đi, đừng có quay đầu lại.
Gởi trả lại nó tuổi già và sức yếu kém.Bản dịch của Tuệ Sỹ
Cố nhân đi ngàn dặm
Chia tay vẫn dùng dàng
Người đi còn trở lại
Năm tháng làm sao theo?
Hỏi thử "năm" đi đâu?
Xa đến ven trời nào?
Nước chảy xuôi biền biệt
Ra biển không ngày về
Xóm đông, rượu vừa chín
Nhà tây, lợn nái tròn
Một ngày vui cho trọn
Bù lại một năm sầu
Đừng quên giã năm cũ
Bảo nó chào tân niên
Đi đi chớ nhìn lại
Trả anh tuổi héo mòn
Cuối năm 1060 khi làm quan ở Kỳ Dương, Tô Thức làm ba bài thơ Quỹ tuế, Biệt tuế và Thủ tuế gửi về nhà. Phong tục ở đất Tây Thục quê ông, cuối năm người ta tặng đồ ăn cho nhau gọi là “quĩ tuế”, mang rượu và thức ăn tặng nhau thì gọi là “biệt tuế”, kể từ đêm trừ tịch cho đến rạng ngày nguyên đán mà không ngủ gọi là “thủ tuế”, thức đêm để canh chừng một năm cũ rắp qua và một năm mới sắp đến.